Όλα ξεκινάνε φυσικά από την πεδιάδα του Μαραθώνα.
Ο μαραθώνιος δρόμος σήμερα αποτελεί παγκοσμίως ένα από τα πιο γνωστά αθλήματα. Αν και ξεκίνησε τον 19ο αιώνα ως κομμάτι των Ολυμπιακών αγώνων, στις μέρες μας διεξάγονται πλέον αγώνες Μαραθωνίου δρόμου ακόμα και μεμονωμένοι σε ετήσια βάση με μεγάλο αριθμό συμμετοχών και σε πλήθος χωρών, όπως η Αθήνα, το Λονδίνο, η Βοστώνη κλπ. Αλλά από πού προήλθε η έμπνευση για την καθιέρωση του σύγχρονου αυτού αθλήματος;
Η προέλευση του Μαραθωνίου δρόμου
Όλα ξεκινάνε φυσικά από την πεδιάδα του Μαραθώνα. Στη θρυλική μάχη του 490 π.Χ. οι Αθηναίοι, με αρχηγό τους τον Μιλτιάδη, νίκησαν τους Πέρσες ενάντια σε όλες τις πιθανότητές. Με την επίτευξη της μνημειώδους αυτής νίκης, σύμφωνα με την παράδοση, ένας ημεροδρόμος - ή αγγελιαφόρος όπως θα τον λέγαμε σήμερα - έτρεξε στην Αθήνα για να αναγγείλει τα σπουδαία νέα. Μόλις έφτασε στην πόλη, φώναξε «Νενικήκαμεν…», δηλαδή «Νικήσαμε…» και ξεψύχησε από την εξάντληση. Η μεγάλη σημασία του εγχειρήματος του τον μετέτρεψε σε ένα είδος ήρωα.
Οι αρχαίες μαρτυρίες σχετικά με τον μαραθωνοδρόμο είναι ελάχιστες και όλες αρκετά μεταγενέστερες, όταν πια η μάχη του Μαραθώνα είχε πάρει μυθικές διαστάσεις, ενώ στον πρώτο μαραθωνοδρόμο έχουν αποδοθεί πολλά διαφορετικά και συμβολικά ονόματα, όπως Θέρσιππος, Ευκλέας και Φειδιππίδης ή Φιλιππίδης. Όλα αυτά κάνουν τους επιστήμονες να αμφισβητούν έντονα το γεγονός ότι κάποιος Αθηναίος, καταπονημένος ήδη από τη μάχη, έτρεξε φορώντας τα όπλα του μια τόσο μεγάλη απόσταση για να φέρει το μήνυμα της νίκης.
Ο Μαραθώνιος στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες
Η πρόταση για την αναβίωση του αθλήματος και την ένταξη του στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες γίνεται το 1984 από το Γάλλο ελληνιστή Michel Bréal, φίλο του Pierre de Coubertin, όπως μας πληροφόρησαν και στο Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας που επισκεφτήκαμε πολύ πρόσφατα. Αποφασίστηκε να γίνει μια αναπαράσταση της διαδρομής που έκανε ο ημεροδρόμος στην αρχαιότητα προς τιμήν του. Έτσι σχεδιάζεται μια διαδρομή συνολικά 42 χιλιομέτρων, σύμφωνα με τα πρότυπα της πρώτης ιστορικής πορείας, η οποία πιθανολογείται πως ταιριάζει με τη σημερινή εθνική οδό μαραθωνίου Αθήνας.
Ο πρώτος Μαραθώνιος δρόμος διεξάγεται στις 29 Μαρτίου 1896, την πέμπτη δηλαδή μέρα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Για τον πρώτο νικητή του Μαραθωνίου σχεδιάζεται και φιλοτεχνείται ένα αργυρό κύπελο.
Στην πρώτη αυτή διοργάνωση η συμμετοχή ήταν ελληνική ως επί το πλείστων. Από τους 18 αθλητές που συμμετείχαν συνολικά, οι 12 ήταν ελληνικής εθνικότητας, ενώ και οι 2 πρώτες θέσεις δόθηκαν επίσης σε Έλληνες.
Πρώτος βραβεύθηκε ο πασίγνωστος Σπύρος Λούης, ο οποίος δεν ήταν αθλητής αλλά ένας 23χρονος νερουλάς από το Μαρούσι της Αττικής. Κάλυψε την τεράστια χιλιομετρικά απόσταση σε μόλις 2:58:50. Πίσω του σε κοντινή απόσταση βγήκε 2ος ο Χαρίλαος Βασιλάκος με χρόνο 3:06:03. Έκτοτε ο Σπύρος Λούης έγινε ένα είδος εθνικού συμβόλου και η εικόνα του με την εθνική ενδυμασία είναι γνωστή παγκοσμίως.
Στο Παναθηναϊκό Στάδιο φιλοξενείται μέχρι και σήμερα κάθε χρόνο η γραμμή τερματισμού του «Μαραθωνίου της Αθήνας, του Αυθεντικού».
Η σύνδεση με το σήμερα
Η διαδρομή του Μαραθωνίου δεν ήταν από την αρχή σταθερή, καθώς οι πρώτοι σύγχρονοι μαραθωνοδρόμοι στην Αθήνα έτρεξαν περίπου 40 χιλιόμετρα, όπως έγινε και στους επόμενους αγώνες. Όμως το 1924 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή καθιέρωσε την απόσταση των 42.195 μέτρων, δηλαδή τη διαδρομή που διέτρεξαν οι δρομείς από τη βασιλική εξέδρα μέχρι το στάδιο κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1908.
Ο πρώτος αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας, επί της κλασικής διαδρομής, έγινε στις 2 Οκτωβρίου 1955, αν και η απόφαση προϋπήρχε από το 1938. Συμμετείχαν 21 αθλητές (εκ των οποίων 12 Έλληνες) και νικητής αναδείχθηκε ο Φιλανδός Βέικο Κάρβονεν με τερματισμό στις 2:27:30.
Η προέλευση του Μαραθωνίου δρόμου
Όλα ξεκινάνε φυσικά από την πεδιάδα του Μαραθώνα. Στη θρυλική μάχη του 490 π.Χ. οι Αθηναίοι, με αρχηγό τους τον Μιλτιάδη, νίκησαν τους Πέρσες ενάντια σε όλες τις πιθανότητές. Με την επίτευξη της μνημειώδους αυτής νίκης, σύμφωνα με την παράδοση, ένας ημεροδρόμος - ή αγγελιαφόρος όπως θα τον λέγαμε σήμερα - έτρεξε στην Αθήνα για να αναγγείλει τα σπουδαία νέα. Μόλις έφτασε στην πόλη, φώναξε «Νενικήκαμεν…», δηλαδή «Νικήσαμε…» και ξεψύχησε από την εξάντληση. Η μεγάλη σημασία του εγχειρήματος του τον μετέτρεψε σε ένα είδος ήρωα.
Οι αρχαίες μαρτυρίες σχετικά με τον μαραθωνοδρόμο είναι ελάχιστες και όλες αρκετά μεταγενέστερες, όταν πια η μάχη του Μαραθώνα είχε πάρει μυθικές διαστάσεις, ενώ στον πρώτο μαραθωνοδρόμο έχουν αποδοθεί πολλά διαφορετικά και συμβολικά ονόματα, όπως Θέρσιππος, Ευκλέας και Φειδιππίδης ή Φιλιππίδης. Όλα αυτά κάνουν τους επιστήμονες να αμφισβητούν έντονα το γεγονός ότι κάποιος Αθηναίος, καταπονημένος ήδη από τη μάχη, έτρεξε φορώντας τα όπλα του μια τόσο μεγάλη απόσταση για να φέρει το μήνυμα της νίκης.
Η τελευταία αυτή στιγμή του Φειδιππίδη έχει εμπνεύσει εκτός από το αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου, ποιητές όπως ο Robert Browning (1879) και ζωγράφους όπως ο Luc-Olivier Merson (1869).
Ο Μαραθώνιος στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες
Η πρόταση για την αναβίωση του αθλήματος και την ένταξη του στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες γίνεται το 1984 από το Γάλλο ελληνιστή Michel Bréal, φίλο του Pierre de Coubertin, όπως μας πληροφόρησαν και στο Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας που επισκεφτήκαμε πολύ πρόσφατα. Αποφασίστηκε να γίνει μια αναπαράσταση της διαδρομής που έκανε ο ημεροδρόμος στην αρχαιότητα προς τιμήν του. Έτσι σχεδιάζεται μια διαδρομή συνολικά 42 χιλιομέτρων, σύμφωνα με τα πρότυπα της πρώτης ιστορικής πορείας, η οποία πιθανολογείται πως ταιριάζει με τη σημερινή εθνική οδό μαραθωνίου Αθήνας.
Η ιδέα ήταν πως ο Μαραθώνιος δρόμος θα αποτελέσει κάτι περισσότερο από έναν απλό αγώνα, αλλά ένα σύμβολο ενότητας του πλανήτη και της ένωσης του παρελθόντος με το παρόν. Παράλληλα θα δοθεί στους Ολυμπιακούς αγώνες κάτι από τη δόξα της Αρχαίας Ελλάδας.
Ο πρώτος Μαραθώνιος δρόμος διεξάγεται στις 29 Μαρτίου 1896, την πέμπτη δηλαδή μέρα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Για τον πρώτο νικητή του Μαραθωνίου σχεδιάζεται και φιλοτεχνείται ένα αργυρό κύπελο.
Στην πρώτη αυτή διοργάνωση η συμμετοχή ήταν ελληνική ως επί το πλείστων. Από τους 18 αθλητές που συμμετείχαν συνολικά, οι 12 ήταν ελληνικής εθνικότητας, ενώ και οι 2 πρώτες θέσεις δόθηκαν επίσης σε Έλληνες.
Πρώτος βραβεύθηκε ο πασίγνωστος Σπύρος Λούης, ο οποίος δεν ήταν αθλητής αλλά ένας 23χρονος νερουλάς από το Μαρούσι της Αττικής. Κάλυψε την τεράστια χιλιομετρικά απόσταση σε μόλις 2:58:50. Πίσω του σε κοντινή απόσταση βγήκε 2ος ο Χαρίλαος Βασιλάκος με χρόνο 3:06:03. Έκτοτε ο Σπύρος Λούης έγινε ένα είδος εθνικού συμβόλου και η εικόνα του με την εθνική ενδυμασία είναι γνωστή παγκοσμίως.
Ο ενθουσιασμός στην Αθήνα για την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 έφτασε στο αποκορύφωμά του όταν στο τότε Ολυμπιακό Στάδιο, το σημερινό Καλλιμάρμαρο, μπήκε ο νικητής Σπύρος Λούης.
Στο Παναθηναϊκό Στάδιο φιλοξενείται μέχρι και σήμερα κάθε χρόνο η γραμμή τερματισμού του «Μαραθωνίου της Αθήνας, του Αυθεντικού».
Η σύνδεση με το σήμερα
Η διαδρομή του Μαραθωνίου δεν ήταν από την αρχή σταθερή, καθώς οι πρώτοι σύγχρονοι μαραθωνοδρόμοι στην Αθήνα έτρεξαν περίπου 40 χιλιόμετρα, όπως έγινε και στους επόμενους αγώνες. Όμως το 1924 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή καθιέρωσε την απόσταση των 42.195 μέτρων, δηλαδή τη διαδρομή που διέτρεξαν οι δρομείς από τη βασιλική εξέδρα μέχρι το στάδιο κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1908.
Ο πρώτος αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας, επί της κλασικής διαδρομής, έγινε στις 2 Οκτωβρίου 1955, αν και η απόφαση προϋπήρχε από το 1938. Συμμετείχαν 21 αθλητές (εκ των οποίων 12 Έλληνες) και νικητής αναδείχθηκε ο Φιλανδός Βέικο Κάρβονεν με τερματισμό στις 2:27:30.
Κατερίνα Ζυγουράκη
welovemarathon
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.