Κρόνος και η Ρέα (Τιτάνες) γέννησαν τις περισσότερες θεότητες, όπως τον Άδη, τον Ποσειδώνα, τον Δία. Ο Κρόνος όμως φοβούμενος ότι θα είχε την ίδια μοίρα με τον πατέρα του, καταπίνει όλα τα παιδιά του τη στιγμή που γεννιούνται. Τελευταίο παιδί του Κρόνου και της Ρέας ήταν ο Δίας, τον οποίο έκρυψε η Ρέα όταν γεννήθηκε και έδωσε στον Κρόνο μια φασκιωμένη πέτρα για να καταπιεί, αντί για το μωρό. Ο Δίας, όταν μεγάλωσε, έδωσε στον πατέρα του δηλητήριο κάνοντάς τον να ξεράσει τα παιδιά του και με τη βοήθεια της μητέρας του, των Κυκλώπων και των Εκατόγχειρων, που ελευθέρωσε από τα Τάρταρα, προκαλεί τον πατέρα του Κρόνο σε πόλεμο για την βασιλεία των Θεών. Στον πόλεμο που ακολούθησε μεταξύ των Τιτάνων και των Ολύμπιων θεών, τη λεγόμενη Τιτανομαχία που κράτησε 10 χρόνια, ο Κρόνος και οι Τιτάνες σύμμαχοι νικήθηκαν και φυλακίστηκαν στα Τάρταρα.
Μετά την ανατροπή των Τιτάνων, καθιερώθηκε το νέο Πάνθεο των θεών και θεοτήτων. Μεταξύ των κυριοτέρων θεοτήτων ήταν οι Δώδεκα Ολύμπιοι (ο περιορισμός του αριθμού τους σε δώδεκα αποτελεί μια σχετικά σύγχρονη καινοτομία που σχηματίστηκε από δυτικούς λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα), οι οποίοι κατοικούσαν στο όρος Όλυμπος, υπό το βλέμμα του Δία. Οι Ολύμπιοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα, δίνοντας στον Δία την εξουσία του αέρα και του ουρανού, στον Ποσειδώνα την εξουσία της θάλασσας και όλων των υδάτινων σωμάτων και στον Άδη τον Κάτω Κόσμο. Η γή αφέθηκε στη κυριαρχία όλων των θεών.
Κατά τόπους το δωδεκάθεο άλλαζε και στη θέση της Εστίας τοποθετούνταν ο Πλούτωνας (Άδης) ενώ στη θέση της Δήμητρας ο Διόνυσος.
Ο Πλούτωνας ή Άδης: ήταν ο κυρίαρχος θεός στον κάτω κόσμο, το αόρατο βασίλειο που πηγαίνουν οι νεκροί όταν αφήνουν τον επίγειο κόσμο. Ήταν γιος των τιτάνων Κρόνου και Ρέας και αδερφός του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας, της Δήμητρας και της Εστίας. Σύμβολό του είχε ένα κράνος που έκανε αόρατο όποιον το φορούσε. Το όπλο του ήταν το δίκρανο, με το οποίο διέλυε ό,τι βρισκόταν στο δρόμο του. Ο Άδης, μετά από τέχνασμα, πήρε για σύζυγό του την Περσεφόνη, κόρη της Δήμητρας, μια ιστορία που συνέδεσε τα αρχαία Ελευσίνια Μυστήρια με το πάνθεον των Ολύμπιων θεών. Ο Άδης κυβερνούσε τους νεκρούς, βοηθούμενος από δαίμονες επί των οποίων είχε απόλυτη εξουσία. Απαγόρευε αυστηρά στους υποτελείς του να φύγουν από την περιοχή του και οργιζόταν αν κάποιος προσπαθούσε να διαφύγει, (να επανέλθει στη ζωή), ή αν κάποιος προσπαθούσε να του αφαιρέσει ότι του ανήκε.
Μετά την ανατροπή των Τιτάνων, καθιερώθηκε το νέο Πάνθεο των θεών και θεοτήτων. Μεταξύ των κυριοτέρων θεοτήτων ήταν οι Δώδεκα Ολύμπιοι (ο περιορισμός του αριθμού τους σε δώδεκα αποτελεί μια σχετικά σύγχρονη καινοτομία που σχηματίστηκε από δυτικούς λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα), οι οποίοι κατοικούσαν στο όρος Όλυμπος, υπό το βλέμμα του Δία. Οι Ολύμπιοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα, δίνοντας στον Δία την εξουσία του αέρα και του ουρανού, στον Ποσειδώνα την εξουσία της θάλασσας και όλων των υδάτινων σωμάτων και στον Άδη τον Κάτω Κόσμο. Η γή αφέθηκε στη κυριαρχία όλων των θεών.
Οι θεότητες που κατά παράδοση αποτελούσαν το δωδεκάθεο είναι:
Ο Δίας ή Ζεύς: ο πατέρας των Θεών και ο σπουδαιότερος από αυτούς. Υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής γι’ αυτό και ο θρόνος του βρισκόταν στην ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Σύμβολο κυριαρχίας του ήταν ο κεραυνός. Ήταν επίσης προστάτης των ταξιδευτών εξ ου και η προσφώνηση Ξένιος Δίας. Γυναίκα του υπήρξε η Ήρα που ήταν και αδερφή του. Μαζί της απέκτησε παιδιά όπως την Ήβη, τον Άρη, την Ειλείθυια (θεά των τοκετών) και πιθανώς τον Ήφαιστο. | |
Η Ήρα: ήταν θεά του γάμου και προστάτιδα των γυναικών. Αδερφή και σύζυγος του Δία. Συχνά η Ήρα περιγραφόταν ή απεικονιζόταν κρατώντας ένα σκήπτρο ως σύμβολο κυριαρχίας ή έχοντας στα χέρια της ένα ρόδι. Άλλα γνωστά σύμβολα της Ήρας ήταν το παγώνι, ο κούκος και διάφορα λουλούδια ή φυτά που συμβόλιζαν την ευλογία της φύσης. | |
Ο Ποσειδώνας: ήταν ο θεός της θάλασσας, των ποταμών, των πηγών και γενικά του υγρού στοιχείου. Παρουσιάζεται και ως υπεύθυνος για γεωλογικά φαινόμενα όπως τους σεισμούς. Ως σύμβολο είχε την τρίαινα με την οποία μπορούσε να δημιουργεί τόσο τρικυμίες όσο και να ηρεμεί τα νερά. Ταξίδευε με το χρυσό του άρμα πάνω στα κύματα, που άνοιγαν χαρούμενα στο πέρασμά του ενώ γύρω του έπαιζαν δελφίνια. Ήταν γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδερφός του Δία ενώ η γυναίκα του ήταν η Νηρηίδα Αμφιτρίτη. | |
Η Δήμητρα: ήταν η θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης βλάστησης, του εδάφους και της γονιμότητας αυτού. Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας και αδερφή του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας και της Εστίας. Σύμβολά της ήταν το στάχυ, οι γερανοί, ο νάρκισσος, η μυρτιά και ο κρόκος. Η Δήμητρα και η κόρη της Περσεφόνη έχουν συνδέσει το όνομά τους με τα Ελευσίνια μυστήρια. Πολλές γιορτές ήταν αφιερωμένες προς τιμήν της όπως τα Θεσμοφόρια και τα Καλλιγένεια. | |
Η Εστία: ήταν η θεά της εστίας, της οικογένειας και της οικογενειακής ζωής. Δεν είχε δημόσια λατρεία αλλά οι βωμοί της υπήρχαν σε κάθε οικογενειακή εστία και λάμβανε την πρώτη προσφορά σε κάθε θυσία στο σπιτικό. Ήταν η μεγαλύτερη κόρη της Ρέας και του Κρόνου. Η Εστία ορκίστηκε να παραμείνει για πάντα παρθένα και αρνήθηκε τα καλέσματα του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα. Μια φορά κινδύνευσε να βιαστεί από τον Πρίαπο, έναν ελάσσονα θεό της γονιμότητας, αλλά σώθηκε από το γκάρισμα ενός γαϊδάρου. Αρχικά εντασσόταν στους Δώδεκα Ολύμπιους αλλά αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Διόνυσο. Έπειτα, φρόντιζε την ιερή φωτιά στον Όλυμπο. | |
Η Αφροδίτη: ήταν η θεά του έρωτα και της ομορφιάς. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Αφροδίτη γεννήθηκε στα ανοιχτά των Κυθήρων από τον αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού πέφτοντας στη θάλασσα μετά τον ακρωτηριασμό του από τον Κρόνο. Με τη βοήθειά του ταξίδεψε στον απέραντο Ωκεανό και κατευθύνθηκε στην ακτή της Πάφου στην Κύπρο. Η θεά καλλωπίστηκε από τις θεραπαινίδες Ώρες και μεταφέρθηκε στον Όλυμπο όπου παρουσιάστηκε στον Δία και τους υπόλοιπους θεούς. Είχε πολυτάραχη ερωτική ζωή, με σύζυγό της τον Ήφαιστο και εραστές της τους Άρη, Ποσειδώνα, Ερμή, Άδωνη και Αγχίση. Η Αφροδίτη είχε τεράστια δύναμη και επιρροή πάνω σε όλους τους θνητούς και θεούς εκτός από την Εστία, την Αθηνά και την Άρτεμις. | |
Ο Απόλλωνας: ήταν ο θεός της μουσικής και του χορού, της μαντικής τέχνης, της ηθικής τάξης και της λογικής. Γεννήθηκε από τον θεό Δία και τη θεότητα Λητώ. Η επίκλησή του «Δήλιος» σημαίνει όχι μόνο ότι γεννήθηκε στη Δήλο αλλά και ότι κάνει τα πάντα δηλά και ορατά. Ως θεότητα σχετίζεται με τη Νεότητα και το Κάλλος επειδή ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως νέος την κάθε αυγή. Σχετίζεται επίσης με την Ιατρική και την Θεραπευτική επειδή το ηλιακό φως χαρίζει υγεία και αυξάνει τα θεραπευτικά φυτά, με τη Μουσική και με την κάθε είδους εικαστική δημιουργία (θεός Μουσηγέτης, κύριος των Μουσών). Ιερά φυτά του η δάφνη, η οποία ήταν νύμφη κόρη του ποταμού Πηνειού και αγάπησε ο θεός χωρίς όμως ανταπόκριση από την πλευρά της. Η Δάφνη, μετά από θερμή επίκληση στη Γαία, μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό για να μην την βρεί ο Απόλλωνας, ο οποίος όμως την τίμησε κάνοντάς την το γνωστότερό του φυτό. Ο θεός Απόλλωνας είχε επίσης ως ιερό φυτό τον Υάκινθο. Ο Υάκινθος υπήρξε πρίγκιπας της Σπάρτης, τον οποίο ερωτεύτηκε ο Απόλλων. Ενώ η δύο εραστές έπαιζαν με ένα χρυσό δίσκο, ο Ζέφυρος, θεός του δυτικού ανέμου, που επίσης ήταν ερωτευμένος με τον νέο, φύσηξε και χτύπησε θανατηφόρα τον πανέμορφο Υάκινθο. Τότε ο Απόλλων από το αίμα του ερωμένου του έφτιαξε το Ιερό του φυτό. Άλλα ιερά του σύμβολα ήταν ο τρίπους, η κιθάρα και το τόξο ή βέλος. | |
Ο Άρης: ήταν ο θεός του πολέμου και της μάχης. Ήταν γιος του Δία και της Ήρας και αδερφή του ήταν η Έριδα. Στους μύθους ο Άρης εμφανίζεται πολεμοχαρής και προκλητικός και εκπροσωπεί την παρορμητική φύση του πολέμου. Είχε δύο γιούς, τον Δείμο και τον Φόβο από την Αφροδίτη, οι οποίοι τον συνόδευαν πάντα στο πεδίο των μαχών. Ο θεός Άρης φέρεται να έλαβε μέρος στο πόλεμο της Τροίας με το μέρος των Τρώων. Από τους γιούς και τις κόρες του, ο Άρης έγινε πρόγονος ονομαστών προσώπων όπως του Ατρέα, του Αγαμέμνονα, του Μενέλαου, της Ηλέκτρας, του Ηρακλή, του Κάδμου, των Διοσκούρων της Ωραίας Ελένης και άλλων ακόμη και του θεού Ασκληπιού από τον Φλεγύα που είχε κόρη την Κορωνίδα μητέρα του Ασκληπιού. Σύμβολά του η ασπίδα και η περικεφαλαία. | |
Η Άρτεμις: ήταν η θεά του κυνηγιού, των ζώων, της άγριας φύσης και της γονιμότητας. Η Άρτεμις ήταν δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα, κόρη του Δία και της Λητούς. Πανέμορφη και πανέξυπνη. Είχε από πολύ νωρίς κερδίσει την εκτίμηση των άλλων θεών. Ήδη από τα τρία της χρόνια είχε συγκεκριμένες απαιτήσεις, που αφορούσαν την ενδυμασία της, τον εξοπλισμό της και την ακολουθία της στην πιο αγαπημένη της ενασχόληση, το κυνήγι. Ο Δίας τη θαύμαζε για την επιμονή της και, λόγω της ευστροφίας της, της έτρεφε πολύ μεγάλη αγάπη και ικανοποιούσε όλες της τις επιθυμίες. Ένα από τα πρώτα πράγματα που ζήτησε η Άρτεμις σαν δώρο από τον πατέρα της ήταν η αιώνια αγνότητα και παρθενία. Αφοσιωμένη στο κυνήγι και τη φύση, αδιαφόρησε για τις χαρές του γάμου και τις απολαύσεις του έρωτα. Με επιβολή και αυστηρότητα απαίτησε την αθωότητα και την παρθενικότητα όχι μόνο του εαυτού της, αλλά και των Νυμφών που την περιστοίχιζαν κι επίσης αυτών που με τις υπηρεσίες τους την τιμούσαν. Η Άρτεμις ήταν μια θεά αμείλικτη που ποτέ σχεδόν δε συγχωρούσε. Οποιαδήποτε παρατυπία σε βάρος της, οποιαδήποτε παρέκκλιση από τα πιστεύω της και τις αρχές της άξιζε την τιμωρία της. Τα θανατηφόρα της βέλη στόχευαν διαρκώς θνητούς, θεούς και ήρωες που παρέβλεπαν την ύπαρξή της ή αμελούσαν τις αρχές και τη λατρεία της. Οι αρχαίοι Έλληνες πραγματικά τη θαύμαζαν. Τη φαντάζονταν ψηλή, με ευγενική ομορφιά, αγέρωχη κορμοστασιά και περήφανο περπάτημα. | |
Η Αθηνά: ήταν η θεά της σοφίας, των τεχνών και της χειροτεχνίας και του σώφρονος πολέμου. Ήταν η αγαπημένη κόρη του Δία. Μητέρα της ήταν η Μήτις, πρώτη σύζυγος του Δία, την οποία κατάπιε φοβούμενος ότι θα γεννούσε ένα γιο ισχυρότερο από τον ίδιο. Αργότερα, ο Δίας άρχισε να υποφέρει από πονοκεφάλους και κάλεσε τον Ήφαιστο να τον βοηθήσει. Τότε ο Ήφαιστος με ένα μεγάλο σφυρί χτύπησε το κεφάλι του Δία και πετάχτηκε η Αθηνά πάνοπλη, φορώντας περικεφαλαία και κρατώντας μια ασπίδα. Βλέποντας τον Δία, τα πέταξε στα πόδια του, δείγμα αναγνώρισής του ως υπέρτατου θεού. Η Αθηνά δεν είχε κανένα ερωτικό δεσμό και συμβόλιζε την αιώνια παρθενία. Με το επίθετο παρθένος λατρευόταν στον ναό του Παρθενώνος. Μόνο μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε να την προσεγγίσει και χώθηκε στην αγκαλιά της. Η θεά απέκρουσε το πάθος του, ο Ήφαιστος όμως πρόλαβε να αφήσει το σπέρμα του πάνω στο μηρό της. Η Αθηνά γεμάτη αηδία σκούπισε το πόδι της με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στη γη. Από το κομμάτι αυτό και τη βοήθεια της Γαίας, γεννήθηκε ο Εριχθόνιος. | |
Ο Ήφαιστος: ήταν ο θεός της φωτιάς, της μεταλλουργίας και προστάτης των τεχνιτών. Ήταν επίσης ο κατασκευαστής των όπλων των θεών. Ήταν γιος του Δία και της Ήρας ενώ κατά τον Ησίοδο παρουσιάζεται ως τέκνο μόνο της Ήρας από παρθενογένεση. Γεννήθηκε άσχημος και παραμορφωμένος, τόσο που η Ήρα από τη ντροπή της τον πέταξε από τον Όλυμπο. Το βρέφος έπεσε στη θάλασσα, όπου τον περιμάζεψαν και τον ανέθρεψαν η Θέτις και η Ευρυνόμη. Μόλις μεγάλωσε, ο Ήφαιστος άνοιξε το πρώτο του σιδηρουργείο στο βυθό του Αιγαίου, σφυρηλατώντας εκεί όμορφα αντικείμενα για τις δυο θεότητες. Η Ήρα, κάποια φορά, ζήλεψε τα κοσμήματα που φορούσε η Θέτις και όταν ανακάλυψε ότι τα είχε φιλοτεχνήσει ο ίδιος της ο γιος που είχε περιφρονήσει, πήγε, τον πήρε μαζί της, του έδωσε για γυναίκα του την Αφροδίτη και του προσέφερε στον Όλυμπο ένα σιδηρουργείο με 20 φυσερά. | |
Ο Ερμής: ήταν ο αγγελιοφόρος των θεών, προστάτης του εμπορίου, των ταξιδιωτών αλλά και των ληστών. Λειτουργεί ως μεσάζοντας μεταξύ των θεών και των ανθρώπων, ενώ επιτελεί και το λειτούργημα του ψυχοπομπού, δηλαδή οδηγεί τις ψυχές των νεκρών στον Άδη. Είναι από τις θεότητες που χρησιμοποιούν τη Νύχτα για τις δραστηριότητές τους και για αυτό θεωρείται πως έχει πολύ καλή σχέση με τη Σελήνη. Μάλιστα αναφέρεται ότι το βράδυ που έκλεψε τα ιερά βόδια του Απόλλωνα, μόλις την τέταρτη μέρα από τη γέννησή του, η Σελήνη βγήκε δυο φορές, για να τον διευκολύνει στη μετακίνησή του από την Πιερία μέχρι τα όρη της Κυλλήνης. Σύμβολά του είναι το κηρύκειο και τα φτερωτά σανδάλια. |
Κατά τόπους το δωδεκάθεο άλλαζε και στη θέση της Εστίας τοποθετούνταν ο Πλούτωνας (Άδης) ενώ στη θέση της Δήμητρας ο Διόνυσος.
Ο Διόνυσος: ήταν ο θεός του κρασιού και των σαρκικών απολαύσεων. Η λατρεία του σχετιζόταν με τους εορτασμούς της βλάστησης, της γονιμότητας και της ιερής τρέλας που προκύπτει από τη πόση του οίνου. Ήταν γιος του Δία και της Σεμέλης, κόρη του Κάδμου. Η ολοκλήρωση της κύησής του έγινε στον μηρό του Δία, όταν το παλάτι που κατοικούσε η μητέρα του πήρε φωτιά. Κατά τη μυθολογία, ο Διόνυσος διασώθηκε χάρη στη παρέμβαση της Γής που άφησε έναν κισσό να τυλίξει τους κίονες του ανακτόρου. Περιπλανάται στην Αίγυπτο και τη Συρία, τρελός από το μίσος της Ήρας, μέχρι τη στιγμή που θεραπεύεται από τη Ρέα στη Φρυγία. Εκείνη του διδάσκει την τελετουργική λατρεία και ορίζει το ένδυμα του Διόνυσου και των Μαινάδων ακολούθων του. Η ακολουθία συμπληρώνεται από τους Σάτυρους και τους Σειληνούς. Το όνομά του συνδέθηκε με την αρτιότερη μορφή του ελληνικού λόγου, το δράμα και προς τιμήν του διοργανώνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές, όπως τα Κατ’ αγρούς Διονύσια, τα Λήναια, τα Ανθεστήρια και τα Μεγάλα Διονύσια. Έμβλημά του είχε την άμπελο, τον φαλλό, το δένδρο και το προσωπείο του αρχαίου δράματος.
in4you
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.