Άγνωστες θεότητες των αρχαίων ελληνικών μύθων

στοιχεία της φύσης και αξίες της αρχαίας Ελλάδας.

Στα πρώτα μας σχολικά χρόνια, λίγο πριν μπούμε στην δίνη της ιστορίας ερχόμαστε σε επαφή με την αρχαία μυθολογία. Τα πρώτα μαθήματα της μυθολογίας ασχολούνται με την δημιουργία του κόσμου και τη θεογονία. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου γίνονται μια βασική γνώση μας, αφού πρώτα τους έχουμε απαριθμήσει άπειρες φορές με φόβο μην ξεχάσουμε κανέναν. Οι θεότητες, ωστόσο, της ελληνικής μυθολογίας ήταν πολύ περισσότερες απ’ όσες μπορούμε να απομνημονεύσουμε. Τι χρειαζόμαστε για να θυμηθούμε και κάποιες λιγότερο γνωστές μας; Φτάνει μόνο να ανακαλέσουμε στο μυαλό μας στοιχεία της φύσης και αξίες της αρχαίας Ελλάδας. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα.

Μοίρες

Η έννοια της μοίρας έχει αρχαία προέλευση. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η μοίρα, το πεπρωμένο ενός ανθρώπου ήταν κάτι που αποφασιζόταν από την γέννηση του και δεν επιδεχόταν αλλαγή. Το τρομερό είναι πως το ίδιο ίσχυε και για τους ίδιους του θεούς και, γενικά, για τους αθάνατους. Ποιος αποφάσιζε για την μοίρα όλων; Υπεύθυνες ήταν οι Μοίρες, θεότητες που ήταν κόρες του Δία και της Θέμιδας και ύφαιναν το νήμα της ζωής των ανθρώπων. Οι Μοίρες ήταν τρεις: η Κλωθώ, που κρατούσε το αδράχτι και έδενε την κλωστή, η Λάχεσις που ξετύλιγε το νήμα και όριζε τι θα “λάχει” στον άνθρωπο και η Άτροπος, που το έκοβε, θέτοντας τέλος στη ζωή. Παρουσιάζονταν πάντα σοβαρές και μεγάλες σε ηλικία. Μαζί κάθονταν, ύφαιναν, αποφάσιζαν και τραγουδούσαν.

Ώρες

Οι Ώρες είναι θεότητες που αντιπροσώπευαν τις εποχές του χρόνου. Είναι και αυτές κόρες του Δία και της Θέμιδας, όπως οι Μοίρες και οι Μούσες. Τρεις και αυτές σε σύνολο, με ασυμφωνία στα ονόματα τους: οι Αθηναίοι τις ανέφεραν ως Θαλλώ (άνοιξη), Αυξώ(καλοκαίρι) και Καρπώ(φθινόπωρο), ενώ ο Ησίοδος τις ονομάζει διαφορετικά: Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη. Παρουσιάζονταν κυρίως ως ξανθές κόρες, με στεφάνι από λουλούδια στα μαλλιά. Οι ποιητές συνεχώς τις υμνούσαν. Εκείνες έδιναν καλούς νόμους, εξασφάλιζαν την ειρήνη και διασφάλιζαν την ευημερία του ανθρώπινου γένους. Η βασική τους απασχόληση στην κατοικία των θεών, στον Όλυμπο, ήταν να φροντίζουν τα άλογα της θεάς Ήρας και να φυλούν τις πύλες του Ουρανού.

Σελήνη

Είναι γνωστό πως οι αρχαίοι πολιτισμοί ταύτιζαν τα στοιχεία της φύσης με το θεϊκό στοιχείο στην προσπάθεια τους να εξηγήσουν ό,τι δεν μπορούσαν να κυριεύσουν. Μια από τις θεότητες που αντανακλά άμεσα τη φύση είναι η Σελήνη. Η Σελήνη ήταν η θεά του φεγγαριού, αδερφή του θεού Ήλιου. Το αδερφικό αυτό ζεύγος που κοσμεί τον ουρανό συχνά το ταύτιζαν με την Άρτεμη και τον Απόλλωνα. Συνήθως απεικονίζεται στο άρμα της με φτερωτά άλογα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Σελήνη ήταν ερωτευμένη με τον Ενδυμίωνα, ένας έρωτας με πολλές εκδοχές. Κοινό σημείο των ιστοριών είναι πως η Σελήνη, επειδή ήθελε να τον βλέπει συνεχώς, του χάρισε αιώνιο ύπνο και κατέβαινε στη γη για να του δώσει τα φιλιά της.

Νέμεσις

Η Νέμεσις ανήκει στις θεότητες που διασφάλιζαν την δικαιοσύνη στον κόσμο των θνητών και, συγκεκριμένα, αντιπροσώπευε την “θεία δίκη”, την εκδίκηση. Aπέδιδε τις τιμωρίες σε όσους είχαν σφάλει. Οι θνητοί την φοβόντουσαν και την σέβονταν. Ενώ έδειχνε την ευγενική της φύση στους ακέραιους και τους έντιμους, το σκληρό και άσπλαχνο πρόσωπο της έδειχνε στους αλαζόνες και όσους διατάρασσαν το δίκαιο. Την απεικόνιζαν ως ψηλή, βλοσυρή γυναίκα που κρατούσε στα χέρια της ένα σπαθί και τον ζυγό της δικαιοσύνης, ενώ συχνά στα πόδια της είχε έναν τροχό.

Πρωτέας

Ο Πρωτέας ανήκει στις θαλάσσιες θεότητες και ήταν γιος του Ωκεανού. Ανήκει σε μια παλαιότερη γενιά θεών με πολύ ενδιαφέρουσες ικανότητες. Τα δώρα του ήταν οι μεταμορφωτικές και οι μαντικές του δυνάμεις: μπορούσε να μεταμορφώσει τον εαυτό του σε ό,τι επιθυμούσε και μπορούσε να προβλέψει τα μελλούμενα. Ακόμη, ήταν εκείνος που φρόντιζε τα άλογα του Ποσειδώνα. Αν κάτι άρεσε πολύ στον Πρωτέα, ήταν να μεταμορφώνεται σε φώκια και να λιάζεται κάτω από τον ήλιο της Αφρικής, από την οποία, κατά πολλές παραδόσεις, καταγόταν. Ο Μενέλαος, κατά την επιστροφή του μετά τον πόλεμο στην Τροία, θέλησε να τον συμβουλευτεί. Μετά από προτροπή της κόρης του Πρωτέα, ο Μενέλαος και τρεις σύντροφοι του ντύθηκαν με δέρματα φώκιας και κάθισαν να περιμένουν τον Πρωτέα. Μόλις ο θεός αποκοιμήθηκε, τον πλησίασαν, τον έδεσαν και τον έβαλαν να τους πει πως θα βρουν το δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα.

maxmag