Εφτά ιστορίες για εφτά γυναίκες βλέπουμε σε αυτό το φιλμ νουάρ.
Το 1963 βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η ταινία «Τα Κόκκινα Φανάρια», η οποία μέχρι σήμερα θεωρείται από τις κορυφαίες δημιουργίες του ελληνικού κινηματογράφου. Η σκηνοθεσία ήταν του Βασίλη Γεωργιάδη και το σενάριο του Αλέκου Γαλανού, το οποίο βασίστηκε στο θεατρικό έργο του, με τίτλο «Το σπίτι με τα κόκκινα φανάρια». Μπορούμε να πούμε πλέον ότι από την ταινία αυτή πέρασαν τα μεγαλύτερα ιερά τέρατα της έβδομης τέχνης στην Ελλάδα: Δέσπω Διαμαντίδου, Γιώργος Φούντας, Τζένη Καρέζη, Ελένη Ανουσάκη, Κατερίνα Χέλμη, Κώστας Κουρτής, Μάνος Κατράκης, Ηρώ Κυριακάκη, Μαίρη Χρονοπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού, Νότης Περιγιάλης και οι νεαροί τότε πρωτοεμφανιζόμενοι ηθοποιοί Δημήτρης Παπαμιχαήλ και Φαίδων Γεωργίτσης. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην καρδιά της Τρούμπας στον Πειραιά στην περίφημη οδό Νοταρά, η οποία ήταν γνωστή για τα καμπ@ρέ και τους οίκoυς ανoχής της.
Εφτά ιστορίες για εφτά γυναίκες βλέπουμε σε αυτό το φιλμ νουάρ. Γυναίκες που ζούσαν στα σπίτια με τα κόκκινα φανάρια -τα πορνεί@ της εποχής- και προσπαθούσαν να επιβιώσουν σε μια χώρα που μετρούσε ακόμα τις πληγές της μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο πόλεμο. Η κεντρική ιστορία ήταν της «πριγκηπέσσας» Ελένης -την οποία υποδύεται με εκπληκτική μαεστρία η Τζένη Καρέζη-, η οποία ερωτεύεται τον νεαρό φοιτητή Πέτρο (Δημήτρης Παπαμιχαήλ) αλλά ο πατρώνος της, Μιχαήλος (Γιώργος Φούντας), την καταδυναστεύει και την απειλεί ότι θα του αποκαλύψει τι δουλειά κάνει. Στο τέλος το ζευγάρι φεύγει μαζί. Παράλληλα, ερωτευμένη με τον Μιχαήλο είναι η «μαντάμα» του μαγαζιού, η μαντάμ Παρί, την οποία και ερμηνεύει εξαιρετικά η Δέσπω Διαμαντίδου. Η Άννα (Αλεξάνδρα Λαδικού) δουλεύει και αυτή στο μαγαζί της Μαντάμ Παρί και συντηρεί κρυφά το παιδί της, ενώ αγαπάει τον Καπετάν Νικόλα (Μάνος Κατράκης), πελάτη της χρόνια, ο οποίος της κάνει πρόταση γάμου, αλλά λίγο καιρό πριν την τελετή χάνεται σε ναυάγιο.
Η πιο παράφορη σχέση πoρνης με ντ@βατζή είναι αυτή της Μαρίνας (Κατερίνα Χέλμη) και του Ντορή (Κώστας Κουρτής), όπου η πρώτη κάνει όλα του τα χατίρια, αυτός στο τέλος την εγκαταλείπει και αυτή μένει να οδύρεται στα πατώματα «Μη φύγεις Ντορή θα φαρμακωθώ…» και ακολουθεί τις υπόλοιπες κοπέλες σε μια νέα ζωή. Μέσα στο μαγαζί ξεχωρίζει και η «επαναστάτρια» Μυρσίνη (Ελένη Ανουσάκη), η οποία βγαίνει σχεδόν αλώβητη από το κλείσιμο του μαγαζιού, αντιτίθεται στον αυταρχισμό της Μαντάμ Παρί και ανεξαρτητοποιείται. Το πιο ατυχές ζευγάρι είναι η Μαίρη (Μαίρη Χρονοπούλου) και ο νεαρός Άγγελος (Φαίδων Γεωργίτσης), ο οποίος γνωρίζει στην αγκαλιά της τον έρωτα, αλλά επηρεάζεται από την κοινωνική κατακραυγή και γυρίζει πίσω στο νησί του. Εκτός από τις ιστορίες των εκδιδoμενων γυναικών, βλέπουμε και την πιο ρομαντική ίσως ιστορία αγάπης, αυτής της Κατερίνας (Ηρώ Κυριακάκη), της καθαρίστριας του μαγαζιού, η οποία περιμένει τον άντρα της -τον οποίο ερμηνεύει ο Νότης Περιγιάλης- να βγει από το άσυλο και να στήσουν το σπιτικό τους μαζί κάπου μακριά. Εκεί, στην καρδιά του αγοραίου έρωτα και της παρανομίας, τα λόγια του αντηχούν σαν χαρμόσυνες καμπάνες στα αυτιά της «Όμορφη δεν είναι η ζωή, Κατερίνα;» της λέει και εκείνη του απαντάει «Καλή είναι…» αφήνοντας πίσω τους το διαλυμένο μαγαζί και την ερημωμένη Τρούμπα.
Οι ιστορίες που διαδραματίζονται στην ταινία δείχνουν μια πραγματικότητα της εποχής εκείνης, όταν η περιοχή αυτή του Πειραιά έγινε η νούμερο ένα αγορά του έρωτα. Νυχτερινή ζωή, παρανομίες, μαχαιρώματα, γυναίκες στα καλντερίμια, φωνές και ουρλιαχτά μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες συνέθεταν ένα σκηνικό που δε χρειαζόταν χρώμα για να αποτυπωθεί στον κινηματογραφικό φακό. Ο Νίκος Γαρδέλης με την επιμέλεια της φωτογραφίας και ο σκηνοθέτης Βασίλης Γεωργιάδης κατάφεραν να καταγράψουν την πραγματική εικόνα της ζωής εκείνων των ανθρώπων στον φακό που οι συντηρητικοί κύκλοι της εποχής, είτε δεν ήθελαν να γνωρίζουν, είτε γνώριζαν, αλλά προτιμούσαν να την αγνοούν. Έδωσε μια εικόνα χωρίς χυδαιότητες και άσχημες εκφράσεις, με ερμηνείες που μέχρι σήμερα παραμένουν ασύλληπτες και σχεδόν τέλειες, αλλά και με έναν ρεαλισμό που την έβαλε στην καρδιά των θεατών. Η ταινία τη χρονιά της προβολής της έκοψε 473686 εισιτήρια και βγήκε 3η ανάμεσα σε 92 ταινίες.
Η επιτυχημένη πορεία της όμως δεν έμεινε μόνο στις ελληνικές αίθουσες. «Τα Κόκκινα Φανάρια» εκπροσώπησαν την Ελλάδα στο Φεστιβάλ των Καννών και ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα, λαμβάνοντας εξαιρετικά σχόλια και κριτικές. Το 1964 γίνεται η δεύτερη ελληνική ταινία -μετά την «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη με την Ειρήνη Παππά- που προτείνεται για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Το Όσκαρ θα πάρει ο Federico Fellini για την ταινία «8 ½».
Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της ταινίας οφείλεται στη μουσική της επένδυση. Η ορχηστρική μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου που «ντύνει» τις πιο δυνατές σκηνές της ταινίας έχει μείνει αξέχαστη, ενώ η ερμηνεία της Καρέζη στο τραγούδι «Το παράπονο (ούτε ένα ευχαριστώ)» σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, ακόμη και σήμερα λαμβάνει θετικά σχόλια στο Youtube. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης θα ερμηνεύσει το τραγούδι «Άπονη Ζωή», τον οποίο θα συνοδεύσει με δεύτερη φωνή η Δέσπω Διαμαντίδου και με το μπουζούκι του ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο οποίος θα ερμηνεύσει και το δικό του αξέχαστο τραγούδι «Ο πιο καλός ο μαθητής». Επίσης, στη ταινία αυτή θα ερμηνεύσει η Πόλυ Πάνου ίσως της μεγαλύτερη της επιτυχία «Το Καλντερίμι», σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και στίχοι του σεναριογράφου Αλέκου Γαλανού.
Η εξέλιξη των ιστοριών της ταινίας έρχεται με τέτοιο τρόπο, ώστε κάποιοι ήρωες φτάνουν στην κάθαρση, κάποιοι έρχονται αντιμέτωποι με τη νέμεση που τους αξίζει και κάποιοι απλώς μαζεύουν τα συντρίμμια τους και συνεχίζουν τον δρόμο τους. Δε θα ήταν δίκαιο να πούμε ποιος ηθοποιός ξεχώρισε από αυτή την ταινία, καθώς όλοι μαζί κατάφεραν κάτι μοναδικό. Αυτή η άρτια δημιουργία αποτελεί και θα παραμείνει πάντα στην κορυφή για την απλότητα και τον ρεαλισμό που άγγιξε τις καρδιές των θεατών, όταν αυτοί θα σιγοψιθυρίζουν τους στίχους «…τόση πίκρα, τόση δίψα, τόσος πόνος κι ούτε ένα ευχαριστώ».
Εφτά ιστορίες για εφτά γυναίκες βλέπουμε σε αυτό το φιλμ νουάρ. Γυναίκες που ζούσαν στα σπίτια με τα κόκκινα φανάρια -τα πορνεί@ της εποχής- και προσπαθούσαν να επιβιώσουν σε μια χώρα που μετρούσε ακόμα τις πληγές της μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο πόλεμο. Η κεντρική ιστορία ήταν της «πριγκηπέσσας» Ελένης -την οποία υποδύεται με εκπληκτική μαεστρία η Τζένη Καρέζη-, η οποία ερωτεύεται τον νεαρό φοιτητή Πέτρο (Δημήτρης Παπαμιχαήλ) αλλά ο πατρώνος της, Μιχαήλος (Γιώργος Φούντας), την καταδυναστεύει και την απειλεί ότι θα του αποκαλύψει τι δουλειά κάνει. Στο τέλος το ζευγάρι φεύγει μαζί. Παράλληλα, ερωτευμένη με τον Μιχαήλο είναι η «μαντάμα» του μαγαζιού, η μαντάμ Παρί, την οποία και ερμηνεύει εξαιρετικά η Δέσπω Διαμαντίδου. Η Άννα (Αλεξάνδρα Λαδικού) δουλεύει και αυτή στο μαγαζί της Μαντάμ Παρί και συντηρεί κρυφά το παιδί της, ενώ αγαπάει τον Καπετάν Νικόλα (Μάνος Κατράκης), πελάτη της χρόνια, ο οποίος της κάνει πρόταση γάμου, αλλά λίγο καιρό πριν την τελετή χάνεται σε ναυάγιο.
Η πιο παράφορη σχέση πoρνης με ντ@βατζή είναι αυτή της Μαρίνας (Κατερίνα Χέλμη) και του Ντορή (Κώστας Κουρτής), όπου η πρώτη κάνει όλα του τα χατίρια, αυτός στο τέλος την εγκαταλείπει και αυτή μένει να οδύρεται στα πατώματα «Μη φύγεις Ντορή θα φαρμακωθώ…» και ακολουθεί τις υπόλοιπες κοπέλες σε μια νέα ζωή. Μέσα στο μαγαζί ξεχωρίζει και η «επαναστάτρια» Μυρσίνη (Ελένη Ανουσάκη), η οποία βγαίνει σχεδόν αλώβητη από το κλείσιμο του μαγαζιού, αντιτίθεται στον αυταρχισμό της Μαντάμ Παρί και ανεξαρτητοποιείται. Το πιο ατυχές ζευγάρι είναι η Μαίρη (Μαίρη Χρονοπούλου) και ο νεαρός Άγγελος (Φαίδων Γεωργίτσης), ο οποίος γνωρίζει στην αγκαλιά της τον έρωτα, αλλά επηρεάζεται από την κοινωνική κατακραυγή και γυρίζει πίσω στο νησί του. Εκτός από τις ιστορίες των εκδιδoμενων γυναικών, βλέπουμε και την πιο ρομαντική ίσως ιστορία αγάπης, αυτής της Κατερίνας (Ηρώ Κυριακάκη), της καθαρίστριας του μαγαζιού, η οποία περιμένει τον άντρα της -τον οποίο ερμηνεύει ο Νότης Περιγιάλης- να βγει από το άσυλο και να στήσουν το σπιτικό τους μαζί κάπου μακριά. Εκεί, στην καρδιά του αγοραίου έρωτα και της παρανομίας, τα λόγια του αντηχούν σαν χαρμόσυνες καμπάνες στα αυτιά της «Όμορφη δεν είναι η ζωή, Κατερίνα;» της λέει και εκείνη του απαντάει «Καλή είναι…» αφήνοντας πίσω τους το διαλυμένο μαγαζί και την ερημωμένη Τρούμπα.
Οι ιστορίες που διαδραματίζονται στην ταινία δείχνουν μια πραγματικότητα της εποχής εκείνης, όταν η περιοχή αυτή του Πειραιά έγινε η νούμερο ένα αγορά του έρωτα. Νυχτερινή ζωή, παρανομίες, μαχαιρώματα, γυναίκες στα καλντερίμια, φωνές και ουρλιαχτά μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες συνέθεταν ένα σκηνικό που δε χρειαζόταν χρώμα για να αποτυπωθεί στον κινηματογραφικό φακό. Ο Νίκος Γαρδέλης με την επιμέλεια της φωτογραφίας και ο σκηνοθέτης Βασίλης Γεωργιάδης κατάφεραν να καταγράψουν την πραγματική εικόνα της ζωής εκείνων των ανθρώπων στον φακό που οι συντηρητικοί κύκλοι της εποχής, είτε δεν ήθελαν να γνωρίζουν, είτε γνώριζαν, αλλά προτιμούσαν να την αγνοούν. Έδωσε μια εικόνα χωρίς χυδαιότητες και άσχημες εκφράσεις, με ερμηνείες που μέχρι σήμερα παραμένουν ασύλληπτες και σχεδόν τέλειες, αλλά και με έναν ρεαλισμό που την έβαλε στην καρδιά των θεατών. Η ταινία τη χρονιά της προβολής της έκοψε 473686 εισιτήρια και βγήκε 3η ανάμεσα σε 92 ταινίες.
Η επιτυχημένη πορεία της όμως δεν έμεινε μόνο στις ελληνικές αίθουσες. «Τα Κόκκινα Φανάρια» εκπροσώπησαν την Ελλάδα στο Φεστιβάλ των Καννών και ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα, λαμβάνοντας εξαιρετικά σχόλια και κριτικές. Το 1964 γίνεται η δεύτερη ελληνική ταινία -μετά την «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη με την Ειρήνη Παππά- που προτείνεται για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Το Όσκαρ θα πάρει ο Federico Fellini για την ταινία «8 ½».
Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της ταινίας οφείλεται στη μουσική της επένδυση. Η ορχηστρική μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου που «ντύνει» τις πιο δυνατές σκηνές της ταινίας έχει μείνει αξέχαστη, ενώ η ερμηνεία της Καρέζη στο τραγούδι «Το παράπονο (ούτε ένα ευχαριστώ)» σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, ακόμη και σήμερα λαμβάνει θετικά σχόλια στο Youtube. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης θα ερμηνεύσει το τραγούδι «Άπονη Ζωή», τον οποίο θα συνοδεύσει με δεύτερη φωνή η Δέσπω Διαμαντίδου και με το μπουζούκι του ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο οποίος θα ερμηνεύσει και το δικό του αξέχαστο τραγούδι «Ο πιο καλός ο μαθητής». Επίσης, στη ταινία αυτή θα ερμηνεύσει η Πόλυ Πάνου ίσως της μεγαλύτερη της επιτυχία «Το Καλντερίμι», σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και στίχοι του σεναριογράφου Αλέκου Γαλανού.
Η εξέλιξη των ιστοριών της ταινίας έρχεται με τέτοιο τρόπο, ώστε κάποιοι ήρωες φτάνουν στην κάθαρση, κάποιοι έρχονται αντιμέτωποι με τη νέμεση που τους αξίζει και κάποιοι απλώς μαζεύουν τα συντρίμμια τους και συνεχίζουν τον δρόμο τους. Δε θα ήταν δίκαιο να πούμε ποιος ηθοποιός ξεχώρισε από αυτή την ταινία, καθώς όλοι μαζί κατάφεραν κάτι μοναδικό. Αυτή η άρτια δημιουργία αποτελεί και θα παραμείνει πάντα στην κορυφή για την απλότητα και τον ρεαλισμό που άγγιξε τις καρδιές των θεατών, όταν αυτοί θα σιγοψιθυρίζουν τους στίχους «…τόση πίκρα, τόση δίψα, τόσος πόνος κι ούτε ένα ευχαριστώ».
Κέλλυ Ιακωβίδου
pillowfights
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.