Τα φλαβονοειδή είναι ισχυρότατες αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ουσίες, οι οποίες βρίσκονται μέσα στις χρωστικές των λουλουδιών, των βοτάνων, των φρούτων και των λαχανικών – και κυρίως στη φλούδα τους. Είναι το ανίκητο όπλο που χρησιμοποιούν τα φυτά για να προστατεύονται από τις επιθέσεις των εχθρών τους (ζιζάνια, μικρόβια). Εμείς ωφελούμαστε ποικιλοτρόπως από αυτές τις ουσίες, όταν τρώμε όλα τα χρωματιστά είδη του φυτικού βασιλείου. Εκείνο που πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζουμε για τα φλαβονοειδή και να τα τιμούμε ιδιαιτέρως στη διατροφή μας είναι ότι διατηρούν την ελαστικότητα και τα…νιάτα των αιμοφόρων αγγείων μας.
Ενισχύουν την αντοχή των φλεβών
Όπως έχει αποδειχτεί από κορυφαίους ερευνητές- ήδη από το 1930, τα φλαβονοειδή διατηρούν την υγεία του αγγειακού μας σύστηματος, ενώ γενικότερα προστατεύουν τα κύτταρά μας από τη γήρανση. Ενισχύουν την αντοχή των φλεβών, εξασφαλίζουν την υγιή ροή του αίματος μέσα στα αγγεία και προστατεύουν τα τριχοειδή αγγεία και τις μικρές φλέβες από διαρροές του πλάσματος του αίματος. Επειδή λοιπόν βελτιώνουν τη φλεβική αιμοκυκλοφορία και μικροκυκλοφορία, μας προστατεύουν από το ενοχλητικό φαινόμενο των πρησμένων αστραγάλων και ανακουφίζουν τις διογκωμένες φλέβες*. Μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη φλαβονοειδών όπως η εσπεριδίνη και η διοσμίνη δίνει τεράστια ανακούφιση (και μάλιστα διαρκείας) σε συμπτώματα όπως οι βραδινές κράμπες, το βάρος, το οίδημα και η φαγούρα στα πόδια, αλλά και στις αιμορροΐδες. Ακόμα και αν η ποιότητα των φλεβών ενός σώματος οφείλεται σε κακά γονίδια, τα φλαβονοειδή έχει αποδειχτεί ότι μπορούν να κάνουν χρυσή δουλειά! Βέβαια, αν κάποιος αρχίσει να ασκεί τους μηρούς και τις γάμπες του και φροντίσει να μην κάθεται συνεχώς επί ώρες – και κυρίως σταυροπόδι – σαφώς θα είναι υπέρ του.
Πού βρίσκονται τα φλαβονοειδή
Η λέξη φλαβονοειδές προέρχεται από τη λατινική λέξη flavus που σημαίνει κίτρινο. Τα φλαβονοειδή εκτιμάται ότι είναι περίπου 4-6.000 τον αριθμό. Είναι υπεύθυνα για πάρα πολλές από τις λαμπερές κόκκινες, ροζ, ιώδεις, γαλάζιες, κρεμ και κίτρινες αποχρώσεις των φυτών. Ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των φυτοχημικών ουσιών, οι οποίες αποτελούν το φυσικό αμυντικό οπλοστάσιο των φυτών. Οι επιστήμονες τους έχουν δώσει διάφορα ονόματα. Ενδεικτικά κάποια από αυτά είναι:
• Κατεχίνες: Βρίσκονται στο πράσινο και μαύρο τσάι, τη μαύρη σοκολάτα και τα σταφύλια.
• Ανθοκυανιδίνες και ανθοκυανίνες: Τις περιέχουν τα κεράσια, οι φράουλες, η φλούδα των κόκκινων μήλων και των κόκκινων σταφυλιών, το κόκκινο κρασί, τα βατόμουρα, η κρανιά, τα μύρτιλλα, τα δαμάσκηνα, τα παντζάρια, το μπρόκολο, το άγριο ραδίκι, το κόκκινο λάχανο, οι μελιτζάνες, τα κόκκινα φασόλια, τα κόκκινα τριαντάφυλλα, οι βιολέτες.
• Κουερσετίνη και ρεσβερατρόλη: Υπάρχουν στη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών, κόκκινων κρεμμυδιών και μήλων, στο κόκκινο κρασί, στο μαύρο και πράσινο τσάι, στα βατόμουρα, τα βερίκοκα, το γκρέιπ φρουτ, τη σίκαλη, τα φασόλια και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
• Ισοφλαβόνες: Έχουν επίσης φυτοοιστρογόνα δράση και βρίσκονται στα ρόδια, το σιτάρι και τα όσπρια.
• Ρουτίνη: Στα σπαράγγια και τα εσπεριδοειδή.
• Σιλιμαρίνη: Στις αγκινάρες και το γαϊδουράγκαθο.
• Ναρινγκίνη: Στο γκρέιπφρουτ.
• Τανίνες: Στα ρόδια, τα μαύρο τσάι, τα μούρα και στα φύλλα της βελανιδιάς.
• Εσπεριδίνη και διοσμίνη: Το ανακουφιστικό νέο είναι ότι όλα τα εσπεριδοειδή περιέχουν εσπεριδίνη και διοσμίνη – και κυρίως τα πορτοκάλια. Αυτές οι δύο ουσίες έχουν δοκιμαστεί με μεγάλη κλινική επιτυχία σε προβλήματα αιμοκυκλοφορίας στα πόδια και σε αιμορροΐδες. Επίσης συνεργάζονται πολύ καλά με τη βιταμίνη C ενισχύοντας η μια ουσία τη δράση της άλλης. Σημειωτέον ότι η μεγαλύτερη συγκέντρωση φλαβονοειδών σε όλα τα εσπεριδοειδή βρίσκεται στο λευκό σαρκώδες μέρος του φρούτου (δηλαδή αυτό που πετάμε, μαζί με τη φλούδα!).
Και στα βότανα
Γνωστά βότανα που περιέχουν φλαβονοειδή είναι ο βασιλικός, ο μαϊντανός, ο άνηθος, η ρίγανη, το θυμάρι, το κάρδαμο, το δεντρολίβανο, το φασκόμηλο, το πιπέρι καγιέν, ο κορίανδρος, η μέντα, το χαμομήλι, το γλυκάνισο, η καλέντουλα και από αρτύματα το σκόρδο.
Χάνονται στο μαγείρεμα;
Το μαγείρεμα των τροφών που περιέχουν φλαβονοειδή – και ειδικά το ψήσιμο (περισσότερο από το βράσιμο) των λαχανικών – περιορίζει τη δράση τους έως και 50%. Η κονσερβοποίηση και η μετατροπή των φρούτων σε χυμούς αφαιρεί σημαντικό μέρος από τα πλεονεκτήματά τους.
Οι ειδικοί πάντως συστήνουν να τις καταναλώνουμε από τη φυσική πηγή τους και όχι από συμπληρώματα διατροφής.
Μπαίνουν και στο οπλοστάσιο κατά του καρκίνου!
Φυσικά υπάρχουν ακόμα καλύτερα νέα. Η δράση των φλαβονοειδών δε σταματά εδώ. Πειράματα κυτταροκαλλιέργειας έδειξαν ότι συμβάλλουν στη μείωση των μεταλλάξεων του κυττάρου, μειώνουν την πιθανότητα για καρκίνο και μπορούν να προλάβουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Επίσης αποτρέπουν τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων και επομένως τη δημιουργία θρόμβων, ενώ μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη, καθώς υπάρχουν πολλά πράγματα ακόμα να μάθουμε για τις φυτοχημικές ουσίες.
Γιατί δεν τις παράγει το σώμα μας;
Γιατί άραγε ο οργανισμός μας δεν είναι εξοπλισμένος με αυτές; Όπως μας εξηγεί ο καθηγητής Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας του βιβλίου «Φυτοχημικές ουσίες της διατροφής με αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες» Αθανάσιος Βαλαβανίδης: «Οι ανώτερες μορφές ζωής δεν παράγουν τέτοιες ουσίες γιατί δεν έχουν πάρα πολλούς εχθρούς. Αντίθετα, τα φυτά είναι ακίνητα και ευάλωτα, αφού βρίσκονται στο έλεος κάθε εντόμου που τρυπάει π.χ. τη φλούδα τους. Αφού δεν έχουν άλλο τρόπο να αμυνθούν, παράγουν αυτές τις τοξικές ή αντιοξειδωτικές ουσίες».
* Γιατί πρήζονται τα πόδια και διογκώνονται οι φλέβες
Η βαρύτητα δίνει άνεση στο αίμα μας να ταξιδεύει από την καρδιά προς τα πόδια. Όταν όμως πρέπει να ταξιδέψει αντίστροφα, από τα πόδια προς την καρδιά, ο δρόμος της επιστροφής είναι αντίξοος και δύσκολος. Ευτυχώς μια σειρά από μονόδρομες βαλβίδες, που πιέζονται από τις συσπάσεις των μυών του ποδιού, αναγκάζουν το αίμα να γυρίσει πίσω. Αν όμως οι φλέβες ή οι βαλβίδες δε λειτουργούν καλά, το αίμα αρχίζει να συσσωρεύεται στις φλέβες των ποδιών, οπότε εμφανίζεται πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους, κιρσοί, φλεβίτιδα, αιμορροΐδες ή, στη χειρότερη περίπτωση, φλεβική ανεπάρκεια, μια ασθένεια κοινή στις δυτικές κοινωνίες. Τα φλεβικά προβλήματα στα πόδια συνήθως αντιμετωπίζονται ως θέμα αισθητικής. Όμως ένα πρόβλημα στις εν τω βάθει (εσωτερικές) φλέβες των ποδιών μπορεί να βοηθήσει έναν θρόμβο αίματος να ταξιδέψει μέσα στο κυκλοφορικό σύστημα και να αποβεί μοιραίος, αν φτάσει στους πνεύμονες, την καρδιά ή τον εγκέφαλο.
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.