Το σύμβολο του Ευρίπου που ενώνει μία ολόκληρη πόλη.
Η Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου στη Χαλκίδα δεν είναι απλώς ένα πέρασμα που ενώνει τη στεριά με το νησί της Εύβοιας αλλά ένα έργο που αφηγείται αιώνες ιστορίας που ξεκινά από την αρχαιότητα.
Στο σημείο όπου τα νερά του Ευρίπου αλλάζουν κατεύθυνση με μυστηριώδη περιοδικότητα, η γέφυρα αυτή στέκει ως σύμβολο της πόλης και της ιδιαίτερης σχέσης της με τη θάλασσα.
Από τις πρώτες ξύλινες κατασκευές των Ενετών μέχρι τη σύγχρονη μορφή της, η παλιά γέφυρα έχει υπάρξει σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους ταξιδιώτες που περνούν από τη Χαλκίδα.
Ποια είναι λοιπόν η άγνωστη ιστορία της Παλαιάς Γέφυρας του Ευρίπου στην Χαλκίδα από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα;
Η πόλη της Χαλκίδας διαιρείται σε δύο τμήματα, ένα από την πλευρά της ευβοϊκής ακτής και ένα της βοιωτικής με το κοντινότερο τμήμα της να φτάνει τα 40 μέτρα.
Από τα αρχαία ακόμη χρόνια είχε καταδειχθεί η ανάγκη σύνδεσης των δύο τμημάτων της πόλης με γέφυρες, με την Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου που βρίσκεται στο στενότερο σημείο του πορθμού να ξεχωρίζει.
Χαλκίδα: Μια γέφυρα με ιστορία... πολύ παλιά
Η πρώτη αναφορά που εντοπίζεται για την ύπαρξη γέφυρας στην Χαλκίδα χρονολογείται στο 411 π.Χ, όταν οι Ευβοείς είχαν αποσπαστεί από την Αθηναϊκή συμμαχία και έφτιαξαν σε συνεργασία με τους Θηβαίους δύο ξύλινες γέφυρες και δύο πύργους.
Είχαν δημιουργήσει μάλιστα ένα τόσο μεγαλειώδες σύστημα που όταν ο Θηραμένης προσπάθησε να το καταστρέψει με τον Αθηναϊκό στόλο, απέτυχε πλήρως.
Ωστόσο, πολλά χρόνια μετά, το 146 π.Χ. η γέφυρα θα καταστραφεί για να ξαναχρησιμοποιηθεί με την ίδια μορφή αργότερα και μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού.
Η επόμενη αναφορά έγινε το 1470, όταν ο Μωάμεθ ο πορθητής κατασκεύασε μια γέφυρα μήκους 100 μέτρων στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας, για την δημιουργία της οποίας χρησιμοποιήθηκαν 45 πλοία που ήταν προορισμένα να μεταφέρουν στρατιώτες. Η περιοχή ονομαζόταν πούντα Αγίου Μάρκου, ενώ λέγεται πως υπήρχαν ακόμη δύο γέφυρες.
Αργότερα οι Ενετοί κατασκεύασαν δύο γέφυρες για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους, μία ξύλινη, που άνοιγε για να περνούν τα πλοία και μία πέτρινη με πέντε τόξα ενώ ανάμεσά τους υπήρχε νησίδα όπου ήταν χτισμένοι οι δύο πύργοι. Πάνω τους στέκονταν εντυπωσιακά φτερωτά, μαρμάρινα λιοντάρια.
Η γέφυρα ονομάστηκε Νέγρο Πόντε που μεταφράζεται ως «Μαύρο Γεφύρι» και με το όνομα αυτό μένει γνωστή μέχρι σήμερα η γύρω περιοχή.
Η νέα εποχή της Γέφυρας του Ευρίπου: Τα έργα εμβάθυνσης και διαπλάτυνσης
Το 1854 ήταν η χρονιά που αποφασίστηκε η εκβάθυνση και η διαπλάτυνση του πορθμού επί κυβέρνησης Μαυροκορδάτου.
Οι πύργοι που στέκονταν στην νησίδα που ένωνε τα δύο κομμάτια της γέφυρας θα παρέμεναν καθώς αρχικά η διαπλάτυνση που θα πραγματοποιούταν θα ήταν μικρή ώστε να εξυπηρετηθούν τα πλοία.
Το έργο ανέλαβε ο κ. Σκαλιστήρης και το κινητό μέρος της παραγγέλθηκε στη Γαλλία. Παρά το γεγονός ότι οι εργασίες κυλούσαν ομαλά τα δύο πρώτα χρόνια, η γέφυρα αργούσε να έρθει και έτσι το έργο άρχισε να καθυστερεί.
Ενώ στις αρχές 1857 τελειώνει από το κ. Κουμέλη το πέτρινο μέρος της γέφυρας και όλοι περίμεναν με ανυπομονησία το κινητό μέρος της γέφυρας ώστε να ολοκληρωθεί το έργο, η σφοδρή κακοκαιρία του Γενάρη εκείνου τελικά καταστρέφει το φράγμα που είχε στηθεί για την εκτροπή των ρευμάτων και η εκβάθυνση αρχίζει ξανά από την αρχή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κατασκευή του εργάστηκαν κατάδικοι των φυλακών Χαλκίδας οι οποίοι κατέθεταν την πληρωμή τους στην Εθνική τράπεζα, ως κεφάλαιο για την εξαγορά της ποινής τους.
Η γραφειοκρατία και η κακοκαιρία αποτέλεσαν τους λόγους για τους οποίους η κατασκευή της γέφυρας καθυστέρησε , οποία τελικά ολοκληρώθηκε μετά από μήνες.
Τα εγκαίνια είχαν οριστεί για τις 15 Δεκεμβρίου, αλλά εξαιτίας της κακοκαιρίας και μιας αρρώστιας των αλόγων που ανάγκασε τους βασιλείς να γυρίσουν πίσω στα μέσα της διαδρομής, αναβλήθηκαν τρεις φορές.
Τελικά, το έργο εγκαινίασε με πανηγυρικό κλήμα ο Βασιλιάς Όθωνας ανήμερα των Θεοφανίων το 1858.
Στα επόμενα 30 χρόνια έγιναν συνεχείς προσπάθειες για την επέκταση του του έργου που σήμαινε συνεχείς εμβαθύνσεις μέχρι που το 1890 αποφασίζεται να γκρεμιστεί η γέφυρα με τους πύργους και τα τείχη της πόλης για να διευρυνθεί ο πορθμός.
Η απόφαση αυτή έφερε δυσαρέσκεια στους Χαλκιδέους ωστόσο ήταν οριστική και η γέφυρα γκρεμίζεται με σκοπό να επανασχεδιαστεί.
Το 1895 επιτέλους τελειώνει η εκβάθυνση και η θεμελίωση και όλοι περιμένουν το καλοκαίρι για να ολοκληρωθεί το έργο, όμως, ελάχιστο καιρό αργότερα, τα κρηπιδώματα πέφτουν στη θάλασσα και η εκβάθυνση ξεκινάει πάλι από την αρχή.
Βέβαια, η γέφυρα ήταν άφαντη και δεν επρόκειτο να έφτανε στη Χαλκίδα πριν τον Δεκέμβρη του 1895. Προς ανακούφιση των πωλητών αρχίζουν οι δοκιμές τον Μάρτη του 1896 και, επιτέλους, στις 17 Απριλίου η χειροκίνητη, περιστροφική γέφυρα εγκαινιάζεται.
Η περιστροφική γέφυρα λειτούργησε 66 χρόνια χωρίς άλλα προβλήματα ενώ το 1960 το δημοτικό συμβούλιο κάνει πρόταση προς την τότε κυβέρνηση για την κατασκευή υποθαλάσσιας σήραγγας, ώστε να λυθεί δια παντός το συγκοινωνιακό.
Η πρόταση βέβαια απορρίπτεται λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής και αποφασίζεται να φτιαχτεί μία σύγχρονη, τοξωτή, συρταρωτή γέφυρα
Η γέφυρα κατασκευάζεται δίπλα ακριβώς στην παλιά, η οποία μετά την αποπεράτωση του έργου κατεδαφίζεται.
Η νέα γέφυρα έχει μήκος 40 μέτρα και η μέγιστη απόσταση από την επιφάνεια της θάλασσας είναι 3,85 μέτρα και δόθηκε στην κυκλοφορία στις 15/9/1962 .
Στο σημείο όπου τα νερά του Ευρίπου αλλάζουν κατεύθυνση με μυστηριώδη περιοδικότητα, η γέφυρα αυτή στέκει ως σύμβολο της πόλης και της ιδιαίτερης σχέσης της με τη θάλασσα.
Από τις πρώτες ξύλινες κατασκευές των Ενετών μέχρι τη σύγχρονη μορφή της, η παλιά γέφυρα έχει υπάρξει σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους ταξιδιώτες που περνούν από τη Χαλκίδα.
Ποια είναι λοιπόν η άγνωστη ιστορία της Παλαιάς Γέφυρας του Ευρίπου στην Χαλκίδα από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα;
Η πόλη της Χαλκίδας διαιρείται σε δύο τμήματα, ένα από την πλευρά της ευβοϊκής ακτής και ένα της βοιωτικής με το κοντινότερο τμήμα της να φτάνει τα 40 μέτρα.
Από τα αρχαία ακόμη χρόνια είχε καταδειχθεί η ανάγκη σύνδεσης των δύο τμημάτων της πόλης με γέφυρες, με την Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου που βρίσκεται στο στενότερο σημείο του πορθμού να ξεχωρίζει.
Χαλκίδα: Μια γέφυρα με ιστορία... πολύ παλιά
Η πρώτη αναφορά που εντοπίζεται για την ύπαρξη γέφυρας στην Χαλκίδα χρονολογείται στο 411 π.Χ, όταν οι Ευβοείς είχαν αποσπαστεί από την Αθηναϊκή συμμαχία και έφτιαξαν σε συνεργασία με τους Θηβαίους δύο ξύλινες γέφυρες και δύο πύργους.
Είχαν δημιουργήσει μάλιστα ένα τόσο μεγαλειώδες σύστημα που όταν ο Θηραμένης προσπάθησε να το καταστρέψει με τον Αθηναϊκό στόλο, απέτυχε πλήρως.
Ωστόσο, πολλά χρόνια μετά, το 146 π.Χ. η γέφυρα θα καταστραφεί για να ξαναχρησιμοποιηθεί με την ίδια μορφή αργότερα και μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού.
Η επόμενη αναφορά έγινε το 1470, όταν ο Μωάμεθ ο πορθητής κατασκεύασε μια γέφυρα μήκους 100 μέτρων στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας, για την δημιουργία της οποίας χρησιμοποιήθηκαν 45 πλοία που ήταν προορισμένα να μεταφέρουν στρατιώτες. Η περιοχή ονομαζόταν πούντα Αγίου Μάρκου, ενώ λέγεται πως υπήρχαν ακόμη δύο γέφυρες.
Αργότερα οι Ενετοί κατασκεύασαν δύο γέφυρες για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους, μία ξύλινη, που άνοιγε για να περνούν τα πλοία και μία πέτρινη με πέντε τόξα ενώ ανάμεσά τους υπήρχε νησίδα όπου ήταν χτισμένοι οι δύο πύργοι. Πάνω τους στέκονταν εντυπωσιακά φτερωτά, μαρμάρινα λιοντάρια.
Η γέφυρα ονομάστηκε Νέγρο Πόντε που μεταφράζεται ως «Μαύρο Γεφύρι» και με το όνομα αυτό μένει γνωστή μέχρι σήμερα η γύρω περιοχή.
Το 1854 ήταν η χρονιά που αποφασίστηκε η εκβάθυνση και η διαπλάτυνση του πορθμού επί κυβέρνησης Μαυροκορδάτου.
Οι πύργοι που στέκονταν στην νησίδα που ένωνε τα δύο κομμάτια της γέφυρας θα παρέμεναν καθώς αρχικά η διαπλάτυνση που θα πραγματοποιούταν θα ήταν μικρή ώστε να εξυπηρετηθούν τα πλοία.
Το έργο ανέλαβε ο κ. Σκαλιστήρης και το κινητό μέρος της παραγγέλθηκε στη Γαλλία. Παρά το γεγονός ότι οι εργασίες κυλούσαν ομαλά τα δύο πρώτα χρόνια, η γέφυρα αργούσε να έρθει και έτσι το έργο άρχισε να καθυστερεί.
Ενώ στις αρχές 1857 τελειώνει από το κ. Κουμέλη το πέτρινο μέρος της γέφυρας και όλοι περίμεναν με ανυπομονησία το κινητό μέρος της γέφυρας ώστε να ολοκληρωθεί το έργο, η σφοδρή κακοκαιρία του Γενάρη εκείνου τελικά καταστρέφει το φράγμα που είχε στηθεί για την εκτροπή των ρευμάτων και η εκβάθυνση αρχίζει ξανά από την αρχή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κατασκευή του εργάστηκαν κατάδικοι των φυλακών Χαλκίδας οι οποίοι κατέθεταν την πληρωμή τους στην Εθνική τράπεζα, ως κεφάλαιο για την εξαγορά της ποινής τους.
Η γραφειοκρατία και η κακοκαιρία αποτέλεσαν τους λόγους για τους οποίους η κατασκευή της γέφυρας καθυστέρησε , οποία τελικά ολοκληρώθηκε μετά από μήνες.
Τα εγκαίνια είχαν οριστεί για τις 15 Δεκεμβρίου, αλλά εξαιτίας της κακοκαιρίας και μιας αρρώστιας των αλόγων που ανάγκασε τους βασιλείς να γυρίσουν πίσω στα μέσα της διαδρομής, αναβλήθηκαν τρεις φορές.
Τελικά, το έργο εγκαινίασε με πανηγυρικό κλήμα ο Βασιλιάς Όθωνας ανήμερα των Θεοφανίων το 1858.
Στα επόμενα 30 χρόνια έγιναν συνεχείς προσπάθειες για την επέκταση του του έργου που σήμαινε συνεχείς εμβαθύνσεις μέχρι που το 1890 αποφασίζεται να γκρεμιστεί η γέφυρα με τους πύργους και τα τείχη της πόλης για να διευρυνθεί ο πορθμός.
Η απόφαση αυτή έφερε δυσαρέσκεια στους Χαλκιδέους ωστόσο ήταν οριστική και η γέφυρα γκρεμίζεται με σκοπό να επανασχεδιαστεί.
Το 1895 επιτέλους τελειώνει η εκβάθυνση και η θεμελίωση και όλοι περιμένουν το καλοκαίρι για να ολοκληρωθεί το έργο, όμως, ελάχιστο καιρό αργότερα, τα κρηπιδώματα πέφτουν στη θάλασσα και η εκβάθυνση ξεκινάει πάλι από την αρχή.
Βέβαια, η γέφυρα ήταν άφαντη και δεν επρόκειτο να έφτανε στη Χαλκίδα πριν τον Δεκέμβρη του 1895. Προς ανακούφιση των πωλητών αρχίζουν οι δοκιμές τον Μάρτη του 1896 και, επιτέλους, στις 17 Απριλίου η χειροκίνητη, περιστροφική γέφυρα εγκαινιάζεται.
Η περιστροφική γέφυρα λειτούργησε 66 χρόνια χωρίς άλλα προβλήματα ενώ το 1960 το δημοτικό συμβούλιο κάνει πρόταση προς την τότε κυβέρνηση για την κατασκευή υποθαλάσσιας σήραγγας, ώστε να λυθεί δια παντός το συγκοινωνιακό.
Η πρόταση βέβαια απορρίπτεται λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής και αποφασίζεται να φτιαχτεί μία σύγχρονη, τοξωτή, συρταρωτή γέφυρα
Η γέφυρα κατασκευάζεται δίπλα ακριβώς στην παλιά, η οποία μετά την αποπεράτωση του έργου κατεδαφίζεται.
Η νέα γέφυρα έχει μήκος 40 μέτρα και η μέγιστη απόσταση από την επιφάνεια της θάλασσας είναι 3,85 μέτρα και δόθηκε στην κυκλοφορία στις 15/9/1962 .
Ευγενία Παντελέων
reader
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.