Όταν η ομορφιά γίνεται φυλακή.
Ποια ήταν στην πραγματικότητα η «Ελισάβετ της Αυστρίας», η γυναίκα πίσω από τον μύθο της ρομαντικής αυτοκράτειρας;
● Η γυναίκα που δεν ήθελε να γίνει βασίλισσα
● Μια ομορφιά που έγινε κατάρα
● Η σιωπή μιας γυναίκας που διάβαζε τη ζωή ανάποδα
● Θρήνος και μοναξιά: η απόλυτη πτώση
● Μια βελόνα, ένα τέλος, ένας μύθος
● Πέρα από τον καθρέφτη
Στις σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας, το όνομα της Ελισάβετ της Αυστρίας —γνωστής ως Σίσσυ— δεσπόζει σαν σύμβολο μιας εποχής που λάτρευε την εικόνα και περιφρονούσε την ψυχή. Όμως πίσω από τα πορτρέτα, τις κορώνες και τις ταινίες που την εξιδανίκευσαν, η πραγματική γυναίκα αποκαλύπτει κάτι πολύ διαφορετικό: μια ύπαρξη εύθραυστη, ανήσυχη, βαθιά δυστυχισμένη.
Σε αυτό ακριβώς το πιο σκοτεινό και ανθρώπινο πρόσωπό της εστιάζει και το περιοδικό Tatler στο πρόσφατο αφιέρωμά του, ρίχνοντας φως σε μια γυναίκα που υπήρξε πολύ περισσότερα από ένα σύμβολο ομορφιάς.
Η γυναίκα που δεν ήθελε να γίνει βασίλισσα
Γεννημένη στην ευγενή βαυαρική οικογένεια των Βίττελσμπαχ, η νεαρή Ελισάβετ μεγάλωσε ανάμεσα σε άλογα, βουνά και ποιήματα — ένα κορίτσι που έμαθε να αγαπά την ελευθερία, όχι τα παλάτια. Στα 16 της παντρεύεται τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ της Αυστροουγγαρίας και από τη μία μέρα στην άλλη βρίσκεται έγκλειστη στην αυστηρή αυλή των Αψβούργων, σε έναν ρόλο που δεν διάλεξε και δεν την εξέφραζε. Μια ομορφιά που έγινε κατάρα
Το όνομά της έγινε συνώνυμο της γοητείας. Η Σίσσυ ήταν το «είδωλο του λαού», όπως έγραφε η πεθερά της, αρχιδούκισσα Σοφία. Και ήταν όντως πανέμορφη — με σώμα αέρινο, πρόσωπο λεπτεπίλεπτο και μια αύρα που αιχμαλώτιζε βλέμματα και καλλιτέχνες. Όμως η ίδια υπήρξε αιχμάλωτη αυτής της εικόνας. Ζούσε με τον φόβο της γήρανσης, της απώλειας, της ατέλειας. Η καθημερινότητά της ήταν μια ιεροτελεστία βασανιστικής φροντίδας: τρίωρη περιποίηση μαλλιών, εξαντλητική γυμναστική, αυστηρότατη δίαιτα για να διατηρεί μέση 40 εκατοστών ακόμα και μετά από τέσσερις γέννες. Τα κιλά της δεν ξεπερνούσαν ποτέ τα 50. Κάτω όμως από αυτή την εικόνα της «αιώνιας νιότης», έκρυβε ψυχική ταλαιπωρία: κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές και μια απελπισμένη ανάγκη να ξεφύγει από έναν κόσμο που της επέβαλαν. Η σιωπή μιας γυναίκας που διάβαζε τη ζωή ανάποδα
Μέσα στην απομόνωση του παλατιού, η Ελισάβετ βρήκε παρηγοριά στα βιβλία και στις γλώσσες. Έμαθε αγγλικά, γαλλικά, ουγγρικά, ακόμα και νέα ελληνικά — διάβαζε φιλοσοφία, ιστορία, ποίηση. Θαύμαζε τον Χάινριχ Χάινε και έγραφε στίχους τις αϋπνίες της. Ήταν διανοούμενη σε μια εποχή που οι γυναίκες έπρεπε μόνο να είναι «ευχάριστες». Κι όμως, η πνευματική της πλευρά σπάνια αναφέρεται. Ήταν πάντα πιο βολικό να τη θυμούνται σαν μια πριγκίπισσα των παραμυθιών — και όχι σαν μια γυναίκα που διψούσε για νόημα. Θρήνος και μοναξιά: η απόλυτη πτώση
Η ζωή της Σίσσυ σημαδεύτηκε από απώλειες που την έσπασαν οριστικά. Η κόρη της πέθανε βρέφος. Ο γιος της Ροδόλφος, διάδοχος του θρόνου, αυτοκτόνησε στον περιβόητο φόνο-αυτοκτονία του Μάγιερλινγκ. Ο γάμος της, αντί για παρηγοριά, υπήρξε ένα συμβόλαιο μοναξιάς. Η αυτοκράτειρα έβρισκε διέξοδο μόνο ταξιδεύοντας: κυρίως στην Ουγγαρία, μακριά από τη Βιέννη και τον άνδρα της. Εκεί ένιωθε άνθρωπος —όχι σύμβολο.
Μια βελόνα, ένα τέλος, ένας μύθος
Το 1898, η Σίσσυ δολοφονείται στη Γενεύη από έναν αναρχικό, με ένα λιμάκι νυχιών. Ο κόσμος παγώνει. Η γυναίκα που έζησε για την εικόνα της, πεθαίνει μακριά από τα παλάτια και το κοινό της. Είχε απαγορεύσει να τη φωτογραφίζουν μετά τα 30. Ήθελε να μείνει νέα για πάντα. Ήθελε να ξεφύγει από την πραγματικότητα που τη φυλάκισε. Πέρα από τον καθρέφτη
Η ιστορία της αυτοκράτειρας Ελισάβετ είναι πιο σύνθετη από κάθε ρομαντικό αφήγημα. Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που δεν άντεξε τον ρόλο της. Που χρησιμοποίησε την ομορφιά σαν ασπίδα, αλλά πληγώθηκε από αυτή. Που αναζητούσε την ελευθερία μέσα σε κόσμους χρυσωμένους και πνιγηρούς. Κι ίσως γι’ αυτό, ακόμα και σήμερα, η Σίσσυ συνεχίζει να μας κοιτά από τον καθρέφτη της Ιστορίας — όχι για να μας μαγέψει, αλλά για να μας υπενθυμίσει πόσο βαθιά μπορεί να πονέσει μια γυναίκα όταν την αγαπούν μόνο για την εικόνα της.
● Η γυναίκα που δεν ήθελε να γίνει βασίλισσα
● Μια ομορφιά που έγινε κατάρα
● Η σιωπή μιας γυναίκας που διάβαζε τη ζωή ανάποδα
● Θρήνος και μοναξιά: η απόλυτη πτώση
● Μια βελόνα, ένα τέλος, ένας μύθος
● Πέρα από τον καθρέφτη
Στις σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας, το όνομα της Ελισάβετ της Αυστρίας —γνωστής ως Σίσσυ— δεσπόζει σαν σύμβολο μιας εποχής που λάτρευε την εικόνα και περιφρονούσε την ψυχή. Όμως πίσω από τα πορτρέτα, τις κορώνες και τις ταινίες που την εξιδανίκευσαν, η πραγματική γυναίκα αποκαλύπτει κάτι πολύ διαφορετικό: μια ύπαρξη εύθραυστη, ανήσυχη, βαθιά δυστυχισμένη.
Σε αυτό ακριβώς το πιο σκοτεινό και ανθρώπινο πρόσωπό της εστιάζει και το περιοδικό Tatler στο πρόσφατο αφιέρωμά του, ρίχνοντας φως σε μια γυναίκα που υπήρξε πολύ περισσότερα από ένα σύμβολο ομορφιάς.
Η γυναίκα που δεν ήθελε να γίνει βασίλισσα
Γεννημένη στην ευγενή βαυαρική οικογένεια των Βίττελσμπαχ, η νεαρή Ελισάβετ μεγάλωσε ανάμεσα σε άλογα, βουνά και ποιήματα — ένα κορίτσι που έμαθε να αγαπά την ελευθερία, όχι τα παλάτια. Στα 16 της παντρεύεται τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ της Αυστροουγγαρίας και από τη μία μέρα στην άλλη βρίσκεται έγκλειστη στην αυστηρή αυλή των Αψβούργων, σε έναν ρόλο που δεν διάλεξε και δεν την εξέφραζε. Μια ομορφιά που έγινε κατάρα
Το όνομά της έγινε συνώνυμο της γοητείας. Η Σίσσυ ήταν το «είδωλο του λαού», όπως έγραφε η πεθερά της, αρχιδούκισσα Σοφία. Και ήταν όντως πανέμορφη — με σώμα αέρινο, πρόσωπο λεπτεπίλεπτο και μια αύρα που αιχμαλώτιζε βλέμματα και καλλιτέχνες. Όμως η ίδια υπήρξε αιχμάλωτη αυτής της εικόνας. Ζούσε με τον φόβο της γήρανσης, της απώλειας, της ατέλειας. Η καθημερινότητά της ήταν μια ιεροτελεστία βασανιστικής φροντίδας: τρίωρη περιποίηση μαλλιών, εξαντλητική γυμναστική, αυστηρότατη δίαιτα για να διατηρεί μέση 40 εκατοστών ακόμα και μετά από τέσσερις γέννες. Τα κιλά της δεν ξεπερνούσαν ποτέ τα 50. Κάτω όμως από αυτή την εικόνα της «αιώνιας νιότης», έκρυβε ψυχική ταλαιπωρία: κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές και μια απελπισμένη ανάγκη να ξεφύγει από έναν κόσμο που της επέβαλαν. Η σιωπή μιας γυναίκας που διάβαζε τη ζωή ανάποδα
Μέσα στην απομόνωση του παλατιού, η Ελισάβετ βρήκε παρηγοριά στα βιβλία και στις γλώσσες. Έμαθε αγγλικά, γαλλικά, ουγγρικά, ακόμα και νέα ελληνικά — διάβαζε φιλοσοφία, ιστορία, ποίηση. Θαύμαζε τον Χάινριχ Χάινε και έγραφε στίχους τις αϋπνίες της. Ήταν διανοούμενη σε μια εποχή που οι γυναίκες έπρεπε μόνο να είναι «ευχάριστες». Κι όμως, η πνευματική της πλευρά σπάνια αναφέρεται. Ήταν πάντα πιο βολικό να τη θυμούνται σαν μια πριγκίπισσα των παραμυθιών — και όχι σαν μια γυναίκα που διψούσε για νόημα. Θρήνος και μοναξιά: η απόλυτη πτώση
Η ζωή της Σίσσυ σημαδεύτηκε από απώλειες που την έσπασαν οριστικά. Η κόρη της πέθανε βρέφος. Ο γιος της Ροδόλφος, διάδοχος του θρόνου, αυτοκτόνησε στον περιβόητο φόνο-αυτοκτονία του Μάγιερλινγκ. Ο γάμος της, αντί για παρηγοριά, υπήρξε ένα συμβόλαιο μοναξιάς. Η αυτοκράτειρα έβρισκε διέξοδο μόνο ταξιδεύοντας: κυρίως στην Ουγγαρία, μακριά από τη Βιέννη και τον άνδρα της. Εκεί ένιωθε άνθρωπος —όχι σύμβολο.
Μια βελόνα, ένα τέλος, ένας μύθος
Το 1898, η Σίσσυ δολοφονείται στη Γενεύη από έναν αναρχικό, με ένα λιμάκι νυχιών. Ο κόσμος παγώνει. Η γυναίκα που έζησε για την εικόνα της, πεθαίνει μακριά από τα παλάτια και το κοινό της. Είχε απαγορεύσει να τη φωτογραφίζουν μετά τα 30. Ήθελε να μείνει νέα για πάντα. Ήθελε να ξεφύγει από την πραγματικότητα που τη φυλάκισε. Πέρα από τον καθρέφτη
Η ιστορία της αυτοκράτειρας Ελισάβετ είναι πιο σύνθετη από κάθε ρομαντικό αφήγημα. Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που δεν άντεξε τον ρόλο της. Που χρησιμοποίησε την ομορφιά σαν ασπίδα, αλλά πληγώθηκε από αυτή. Που αναζητούσε την ελευθερία μέσα σε κόσμους χρυσωμένους και πνιγηρούς. Κι ίσως γι’ αυτό, ακόμα και σήμερα, η Σίσσυ συνεχίζει να μας κοιτά από τον καθρέφτη της Ιστορίας — όχι για να μας μαγέψει, αλλά για να μας υπενθυμίσει πόσο βαθιά μπορεί να πονέσει μια γυναίκα όταν την αγαπούν μόνο για την εικόνα της.
Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή
mononews
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.