αποτελούν ένα λιγότερο γνωστό αλλά ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα.
Πού βρίσκονται και πώς συντηρούνται τα καταφύγια πολέμου στην Ελλάδα. Η ιστορία, η εξέλιξη και η τρέχουσα κατάσταση.
Τα καταφύγια πολέμου στην Ελλάδα αποτελούν ένα λιγότερο γνωστό αλλά ιδιαίτερα κρίσιμο κομμάτι της πολιτικής προστασίας και της αμυντικής ιστορίας της χώρας. Πολλά από αυτά κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα, άλλα σε καλή κατάσταση και άλλα σε πλήρη εγκατάλειψη.
Η απαρχή των καταφυγίων και η κρίσιμη απόφαση του 1981
Στις 18 Αυγούστου 1981, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας (ΚΥΣΕΑ) ενέκρινε την υποχρεωτική κατασκευή καταφυγίων σε όλα τα νέα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Η απόφαση αφορούσε κρατικούς φορείς, ΟΤΑ, οργανισμούς κοινής ωφέλειας και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Σύμφωνα με τη ρύθμιση, κάθε νέα κατασκευή έπρεπε να περιλαμβάνει καταφύγιο, σχεδιασμένο με συγκεκριμένες τεχνικές και ασφαλιστικές προδιαγραφές υπό την ευθύνη του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Παράλληλα, δόθηκαν και κίνητρα για την ένταξη υπόγειων καταφυγίων και σε ιδιωτικές αναπτύξεις.
Προσπάθειες για εκσυγχρονισμού
Το 2004, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκπόνησε τη μελέτη «Κατασκευές δημοσίου ενδιαφέροντος προστασίας ανθρώπων και πραγμάτων», με στόχο τη θεσμική και τεχνική αναβάθμιση των καταφυγίων. Αν και η μελέτη παρείχε σαφές πλαίσιο για νέες κατασκευές, το αντίστοιχο νομοσχέδιο δεν έφτασε ποτέ στη Βουλή, αφήνοντας τις προτάσεις σε εκκρεμότητα.
Η σημερινή εικόνα
Σήμερα, λειτουργικά καταφύγια υπάρχουν κυρίως σε αστικά κέντρα όπως η Αττική, ωστόσο η διαχείρισή τους ανήκει σε διαβαθμισμένα σχέδια του στρατού και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Οι λεπτομέρειες δεν είναι προσβάσιμες στο κοινό, ενώ σημαντική συμβολή υπάρχει και από μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ενσωματώσει υπόγειους χώρους ασφαλείας στα κτίριά τους, υπό την καθοδήγηση του ΓΕΕΘΑ.
Καταφύγια στην Αττική
Η Αττική φιλοξενεί πολλά υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια, κάποια από τα οποία έχουν διασωθεί σε σχετικά καλή κατάσταση:
● Καταφύγιο στον Αρδηττό
● Καταφύγιο στην Κυψέλη (Επτανήσων & Πιπίνου)
● Υπόγειοι χώροι στο ΠΙΚΠΑ Βούλας
● Διώροφο καταφύγιο στην Καστέλα
● Καταφύγιο στον Προφήτη Ηλία, Πειραιά
● Υπόγειο στο λόφο «Οχυρού» στη Ραφήνα
● Καταφύγιο στην οδό Ζαλοκώστα, Αθήνα
● Μεγάλο καταφύγιο κάτω από το Υπουργείο Οικονομικών
Εκτός Αττικής
Αν και λιγότερο γνωστά, καταφύγια υπάρχουν και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως η Σαντορίνη, όπου παραμένουν διαθέσιμα για χρήση σε περιπτώσεις ανάγκης.
Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα;
Σύμφωνα με στοιχεία του 1999, υπήρχαν περίπου 200 δημόσια καταφύγια στην Ελλάδα. Πολλά εξ αυτών σήμερα εμφανίζουν εικόνα εγκατάλειψης: κατεστραμμένα σημεία, γκράφιτι, σκουπίδια και παλιά αντικείμενα. Η συντήρησή τους είναι ανεπαρκής, ενώ η ανάγκη για αναβάθμιση είναι επιτακτική, τόσο για ιστορικούς όσο και για λόγους ετοιμότητας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.
Τα καταφύγια πολέμου στην Ελλάδα αποτελούν ένα λιγότερο γνωστό αλλά ιδιαίτερα κρίσιμο κομμάτι της πολιτικής προστασίας και της αμυντικής ιστορίας της χώρας. Πολλά από αυτά κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα, άλλα σε καλή κατάσταση και άλλα σε πλήρη εγκατάλειψη.
Η απαρχή των καταφυγίων και η κρίσιμη απόφαση του 1981
Στις 18 Αυγούστου 1981, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας (ΚΥΣΕΑ) ενέκρινε την υποχρεωτική κατασκευή καταφυγίων σε όλα τα νέα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Η απόφαση αφορούσε κρατικούς φορείς, ΟΤΑ, οργανισμούς κοινής ωφέλειας και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Σύμφωνα με τη ρύθμιση, κάθε νέα κατασκευή έπρεπε να περιλαμβάνει καταφύγιο, σχεδιασμένο με συγκεκριμένες τεχνικές και ασφαλιστικές προδιαγραφές υπό την ευθύνη του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Παράλληλα, δόθηκαν και κίνητρα για την ένταξη υπόγειων καταφυγίων και σε ιδιωτικές αναπτύξεις.
Προσπάθειες για εκσυγχρονισμού
Το 2004, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκπόνησε τη μελέτη «Κατασκευές δημοσίου ενδιαφέροντος προστασίας ανθρώπων και πραγμάτων», με στόχο τη θεσμική και τεχνική αναβάθμιση των καταφυγίων. Αν και η μελέτη παρείχε σαφές πλαίσιο για νέες κατασκευές, το αντίστοιχο νομοσχέδιο δεν έφτασε ποτέ στη Βουλή, αφήνοντας τις προτάσεις σε εκκρεμότητα.
Η σημερινή εικόνα
Σήμερα, λειτουργικά καταφύγια υπάρχουν κυρίως σε αστικά κέντρα όπως η Αττική, ωστόσο η διαχείρισή τους ανήκει σε διαβαθμισμένα σχέδια του στρατού και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Οι λεπτομέρειες δεν είναι προσβάσιμες στο κοινό, ενώ σημαντική συμβολή υπάρχει και από μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ενσωματώσει υπόγειους χώρους ασφαλείας στα κτίριά τους, υπό την καθοδήγηση του ΓΕΕΘΑ.
Καταφύγια στην Αττική
Η Αττική φιλοξενεί πολλά υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια, κάποια από τα οποία έχουν διασωθεί σε σχετικά καλή κατάσταση:
● Καταφύγιο στον Αρδηττό
● Καταφύγιο στην Κυψέλη (Επτανήσων & Πιπίνου)
● Υπόγειοι χώροι στο ΠΙΚΠΑ Βούλας
● Διώροφο καταφύγιο στην Καστέλα
● Καταφύγιο στον Προφήτη Ηλία, Πειραιά
● Υπόγειο στο λόφο «Οχυρού» στη Ραφήνα
● Καταφύγιο στην οδό Ζαλοκώστα, Αθήνα
● Μεγάλο καταφύγιο κάτω από το Υπουργείο Οικονομικών
Εκτός Αττικής
Αν και λιγότερο γνωστά, καταφύγια υπάρχουν και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως η Σαντορίνη, όπου παραμένουν διαθέσιμα για χρήση σε περιπτώσεις ανάγκης.
Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα;
Σύμφωνα με στοιχεία του 1999, υπήρχαν περίπου 200 δημόσια καταφύγια στην Ελλάδα. Πολλά εξ αυτών σήμερα εμφανίζουν εικόνα εγκατάλειψης: κατεστραμμένα σημεία, γκράφιτι, σκουπίδια και παλιά αντικείμενα. Η συντήρησή τους είναι ανεπαρκής, ενώ η ανάγκη για αναβάθμιση είναι επιτακτική, τόσο για ιστορικούς όσο και για λόγους ετοιμότητας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.
gazzetta
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.