Η περιοχή άρχισε να αλλάζει μετά την μικρασιατική καταστροφή.
Τα Μελίσσια είναι η πόλη που ζω και αγαπώ. Βρίσκεται στις υπώρειες της Πεντέλης και είναι μια πανέμορφη πόλη πνιγμένη στο πράσινο. Σήμερα έχοντας σας παρέα, θα ταξιδέψουμε μαζί στο παρελθόν της, για να μάθουμε την μοναδική ιστορία της. Κρατώντας μου το χέρι θα σας σεργιανίσω στα μοναδικά μονοπάτια της, που το φως δύσκολα περνά από τα πυκνά δάση, και θα σας ζητήσω να ανοίξετε τα αυτιά σας ώστε να ακούσετε τους ήχους από τα ποταμάκια που τρέχουν στα ρέματα για να συναντήσουν τον Κηφισό ποταμό. Όπως καταλάβατε σήμερα δεν θα πρέπει να λείψει κάνεις, και σίγουρα στο τέλος του άρθρου, θα καταλάβετε γιατί τα Μελίσσια βρίσκονται στην καρδιά μου, αλλά και όσων ζουν εκεί.
Μπορεί να μην εντοπίζεις πια σημάδια από τις αρχαίες εποχές που πέρασαν, αλλά η ιστορία της περιοχής είναι αξιόλογη και ιδιαίτερη. Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στην ιστορία έχοντας ως αφετηρία την αρχαιότητα. Τα Μελίσσια ανήκαν στον αρχαίο Δήμο του Αθμόνου και μάλιστα στην Κεκροπία φυλή. Οι ποικιλία της περιοχής ήταν μοναδική. Έβρισκες ημιορεινές και πεδινές περιοχές με αγροτικό χαρακτήρα, μεγάλες εκτάσεις με πευκόφυτα δάση και δεν έλειπαν βέβαια και οι ορεινές άγονες εκτάσεις. Ο Πλούταρχος έγραφε στο ιστορικό βιβλίο «Θησέας» ότι οι πρώτοι περιστασιακοί κάτοικοι στην περιοχή των Μελισσιών εμφανίστηκαν λίγο πριν τον 15ο π.Χ. αιώνα και ήταν χωρικοί από την περιοχή του Αμαρουσίου και του Βριλησσού–Πεντέλης που επέκτειναν τις κτηνοτροφικές και αγροτικές δραστηριότητες τους στα μελισσιώτικα κτήματα.
Στους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους κρατήθηκε ο αγροτικός της χαρακτήρας και κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας χτίστηκε η Μονή Πεντέλης και μεγάλο μέρος από την περιοχή των Μελισσιών της ανήκε. Οι κάτοικοι εκείνης της εποχής ασχολούνταν με την μελισσοκομία, την κτηνοτροφία και την ελαιοπαραγωγή. Καθώς η περιοχή έχει μεγάλο αριθμό σπηλιών οι κάτοικοι τις χρησιμοποιούσαν ως κρυψώνες για να αποφεύγουν του Τούρκους. Μετά την απελευθέρωση, και πριν την μικρασιατική καταστροφή, άρχισαν να κατοικούν πλέον μόνιμα κτηνοτρόφοι, βοσκοί, γεωργοί, μικροεπαγγελματίες μέσα σε όμορφες αγροικίες εξελίσσοντας τα Μελίσσια σε έναν εξοχικό οικισμό. Στην σημερινή λεωφόρο Δημοκρατίας άρχισαν να χτίζονται χάνια, χαμηλά και πλινθόκτιστα, που λειτουργούσαν ως εξοχικά ταβερνάκια τα σαββατοκύριακα του καλοκαιριού ώστε να εξυπηρετούν συνήθως τους επισκέπτες της Μονής Πεντέλης.
Η περιοχή όμως άρχισε να αλλάζει μετά την μικρασιατική καταστροφή. Η περιοχή εποικίστηκε από πολλούς πρόσφυγες. Τα οικόπεδα που είχαν εγκατασταθεί οι πρόσφυγες, απαλλοτριωθήκαν, από την Μονή Πεντέλης και τους παραχωρήθηκαν. Προς ανάμνηση αυτού δόθηκε σε γνωστό δρόμο η ονομασία των πρώτων εποικιστών Μελισσιωτών. Την περίοδο εκείνη λόγω του καταπληκτικού περιβάλλον της περιοχής άρχισαν να κατασκευάζονται σανατόρια –νοσοκομεία για την αποθεραπεία των φυματικών. Συγκεκριμένα του Τσαγκάρη το 1928, του Καλαμβόκη το 1929, του Παπαδημητρίου το 1936. Αυτό είχε πέρα από την ανάπτυξη λόγω των ασθενών που έρχονταν για να θεραπευτούν αλλά και έναν φόβο για την μετάδοση της ασθένειας και πολλές φορές αποκαλούσαν την πόλη φυματιούπολη. Τα Μελίσσια υπάγονταν στην Μαρούσι μέχρι το 1946 όπου αποσπάστηκαν και αναγνωρίστηκαν ως ξεχωριστή κοινότητα.
Με την παρέλευση των χρονών τα Μελίσσια αρχίζουν να αλλάζουν και να μεγαλώνουν. Αρχίζει η ανάπτυξη συνοικισμών και η ανοικοδόμηση που επιφέρει η αύξηση του πληθυσμού. Οι δρόμοι αρχίζουν να ασφαλτώνονται και πολλές αγροικίες αρχίζουν να εξαφανίζονται και να γίνονται μικρές οικοδομές. Φυσικό επόμενο όμως της ανάπτυξης είναι το πανέμορφο φυσικό τοπίο να αρχίζει να αλλάζει, αποψιλώνονται τα δένδρα και εξαφανίζονται οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Να αναφέρουμε ότι πολλές οικογένειες από τον Πειραιά άρχισαν να έρχονται για παραθερισμό στα Μελίσσια και δημιούργησαν οικοδομές αριστερά της σημερινής λεωφόρου 25ης Μαρτίου και για αυτό και η συνοικία ονομάστηκε «Πειραιώτικα». Από το 1990 τα Μελίσσια είναι πλέον δήμος και το 2010 με το σχέδιο Καλλικράτη τα Μελίσσια ενώνονται με την Πεντέλη και την νέα Πεντέλη και ανήκουν στον δήμο Πεντέλης. Η πόλη πλέον αναπτύσσεται συνεχώς αλλά έχει κατορθώσει να κρατήσει ένα χαρακτήρα ανθρώπινο, και οι συνθήκες διαβίωσης θεωρούνται από τις καλύτερες σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο με αποτέλεσμα πολύ διάσημοι να έχουν τα σπίτια τους εδώ.
Το παλαιότερο μνημείο των Μελισσιών είναι η πεντάτοξη μαρμάρινη γέφυρα της δούκισσας της Πλακεντίας και μάλιστα θεωρείται η αρχαιότερη σωζόμενη γέφυρα στην περιοχή της Αθήνας. Η γέφυρα κατασκευάστηκε μεταξύ του 1836 και του 1842 από τον μηχανικό Αλέξανδρο Γεωργαντά με χρηματοδότηση της Δούκισσας της Πλακεντίας. Στην ίδια θέση κατά την αρχαιότητα υπήρχε γέφυρα όπου διέρχονταν η οδός Λιθαγωγίας (Η οδός από την οποία πέρναγαν τα ονομαστά μάρμαρα του Πεντελικού όρους στην Αθήνα) ενώ σήμερα ονομάζεται οδός Δουκίσσης Πλακεντίας. Είναι κατασκευασμένη από πεντελικό μάρμαρο και έχει μήκος σήμερα περίπου 39,50 μ. (μετά από τις επεμβάσεις που έχουν γίνει στις απολήξεις των στηθαίων), ωφέλιμο πλάτος 3,30 μ. και συνολικό ύψος 10,40 μ. από το βαθύτερο σημείο του ρέματος. Κάτω από την γέφυρα περνά ένα από τα ρυάκια που καταλήγουν στον Κηφισό ποταμό. Σε ανύποπτο χρόνο αφαιρέθηκαν τα μαρμάρινα στηθαία της με αποτέλεσμα να έχει χάσει κάτι από την αρχική της αίγλη.
Στο κέντρο της πόλης δεσπόζει ο πανέμορφος ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Αρχικά στην ίδια θέση είχε χτιστεί ένα πανέμορφο εξωκλήσι προς τιμή της Μαρίας Θεοτόκου . Το εξωκλήσι είχε αποτελέσει ιερό καταφύγιο για τους περαστικούς και ήταν παρεκκλήσι του ιερού ναού της κοιμήσεως της Θεοτόκου Αμαρουσίου και ονομάστηκε «Ζωοδόχος πηγή». Οι μαρτυρίες λένε ότι το εκκλησάκι κατασκευάστηκε πριν το 1896 σε ένα μοναδικό περιβάλλον και ήταν σημαντική στάση πριν την επίσκεψη στην μονή Πεντέλης. Ανατολικά του εξωκλησιού υπήρχε μια ομβροδεξαμενή που συγκέντρωνε τα νερά της βροχής. Το νερό αυτό χρησιμοποιούνταν για την άρδευση των κτημάτων και το πότισμα των ζωντανών τους. Τώρα στην θέση της δεξαμενής υπάρχει μια παιδική χαρά. Στο βαθύ ρέμα ανατολικά της εκκλησίας υπήρχε μια μεγάλη και βαθιά σπηλιά γνωστή ως σπηλιά του Γουρνογιάννη. Το 1908 η ιδιοκτήτρια Μαρία Σταύρου Λούη δώρισε τα αγροτεμάχια που βρίσκονταν και το εκκλησάκι με τον σκοπό να ανεγερθεί ιερός ναός. Έτσι το 1961 με την άνοδο του πληθυσμού στην περιοχή κατεδαφιστικέ το αρχικό εκκλησάκι και στην θέση του ξεκίνησε η κατασκευή του ιερού ναού μέχρι την ολοκλήρωση του 1966. Πλέον είναι ένας ευρύχωρος και άνετος ναός με αρίστη ηχητική και ακουστική σε σταυροειδή με τρούλο μορφή. Αριστερά της εισόδου της υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Νεκτάριου και το 2001 κατασκευάστηκε και το κωδωνοστάσιο που πλέον κάνει ξεχωριστή την όψη της εκκλησίας. Δίπλα στην Εκκλησία υπάρχει και το μοναδικό εμπορικό κέντρο της πόλης.
Οι πρόσφυγες από την μικρά Ασία (περιοχή Γκιούλμπαξε) έφεραν μαζί τους όλη την πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά αλλά και την ιερή εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Έτσι στις αρχές του 1958 σε ένα οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το υπουργείο Γεωργίας κατασκεύασαν μια απλή παράγκα και τοποθέτησαν την ιερή εικόνα του Αγίου. Στην συνέχεια ξεκίνησαν το χτίσιμο του ναού και σταδιακά έφτασαν στην σημερινή μορφή του ναού Αγίου Γεωργίου. Βρίσκεται στην οδό της 17ης Νοέμβριου στην πλατεία ελευθέριας και πρόκειται για έναν τρίκλινο πέτρινο ναό με περιστύλιο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν όμορφες αγιογραφίες με σπουδαιότερες αυτές του Αγίου Μάξιμου του Γραικού και σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου στο βόρειο κλίτος του ναού. Την ημέρα που γιορτάζεται ο Άγιος ο δραστήριος σύλλογος Μικρασιατών αναβιώνει το έθιμο του Κεσκέκι. Η πλατεία δίπλα από τον ναό ονομάζεται και πλατεία Μικρασιατών και φιλοξενεί και το μνημείο των Μικρασιατών . Απέναντι από την πλατεία κατασκευάστηκε το 1993 το πολιτιστικό κέντρο των Μελισσιών. Το κτήριο είναι πανέμορφο και εδώ φιλοξενούνται όλες οι σημαντικές εκδηλώσεις της πόλης. Παραδοσιακοί χοροί, ομιλίες, εκθέσεις, παρουσιάσεις. Στο χώρο υπάρχει βιβλιοθήκη και ένα μικρό λαογραφικό μουσείο.
Στην ομώνυμη συνοικία της Αγίας Μαρίνας θα βρούμε ένα μικρό εκκλησάκι που αναστηλώνεται και αναμένεται να γίνει ένας πανέμορφος και μεγάλος ναός. Η περιοχή θυμίζει περισσότερο εξοχή και από εκεί διέρχεται το πανέμορφο ρέμα του πολύδροσου. Έχει διαμορφωθεί παράλληλα με το ρέμα ένας πανέμορφος πεζοδρόμος έχοντας συντροφιά τον ήχο των πουλιών και του νερού. Θεόρατα δέντρα και γεφυράκια, εικόνες που δεν σε παραπέμπουν ότι βρίσκεσαι στην Αθήνα κάνουν την πεζοπορία αξέχαστη. Εκεί κοντά σύμφωνα πάντα και με μαρτυρίες των κάτοικων βρίσκεται και η αρχαία πηγή της Αφροδίτης. Στην ευρύτερη περιοχή των Μελισσιών θα βρούμε τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη (1946) καθώς και τον πιο πρόσφατο κατασκευασμένο ναό των Παμμέγιστων Ταξιάρχων (1989) στο κοιμητήριο της πόλης.
Οι δραστήριοι σύλλογοι της πόλης και συγκεκριμένα των Ηπειρωτών, των Μικρασιατών, των Ποντίων, και των Πελοποννησίων δίνουν πολιτιστικό χρώμα και μεταλαμπαδεύουν τις αξίες, τα ήθη, τα έθιμα, την λαογραφία και την παράδοση, από τις ρίζες τους που δεν ξεχνούν ποτέ. Διάσπαρτα στις συνοικίες της, συναντάς και μοντέρνες πινελιές από μοντέρνα γκράφιτι. Τα Μελίσσια είναι ένα μοναδικό προάστιο και όσοι ζουν εκεί οφείλουν να τα προσέχουν και να τα προστατεύουν. Η ζωή κοντά τους είναι ένα όνειρο, και εγώ προσωπικά δεν θέλω ποτέ να ξυπνήσω, για να μην τα χάσω.
Δημοσθένης Ζιούλας
maxmag
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.