χωρίς τη στήριξη του λαού δεν είναι κι ούτε θα γίνει κάποιος.
Ας ξεκινήσουμε με μια ιδιαίτερα εύστοχη φράση από τον Simon Sinek, ο οποίος είπε πως «oι αρχηγοί έχουν τον τίτλο και οι ηγέτες τον λαό». Αυτό που χρειάζεται να αντιληφθεί κανείς στη σύγχρονη εποχή είναι πως μπορεί να έχεις κάποια εξουσία στα χέρια σου, αλλά δε γίνεσαι ηγέτης αν πρώτα δεν επιδεικνύεις σεβασμό και αν δε σε ακολουθεί ο κόσμος, δε σε εμπιστεύεται και δε στηρίζει μέρος της ευημερίας του σε σένα. Αν είχα την ευκαιρία ν’ απευθυνθώ σ’ έναν παγκόσμιο ηγέτη, θα ήθελα καταρχάς να του υπενθυμίσω πως χωρίς τη στήριξη του λαού δεν είναι κι ούτε θα γίνει κάποιος. Θα ξεκινούσα απ’ αυτό και θα ‘λεγα 7 ακόμη πραγματάκια στους σημαντικότερους ηγέτες του κόσμου.
1. Όσα μας θλίβουν
Το διαίρει και βασίλευε είναι στην πραγματικότητα μια φτωχή πολιτική στρατηγική. Ο λαός εκ γενετής νιώθει την ανάγκη να ανήκει σ’ ένα σύνολο, να θεωρεί πως έχει μια οικογένεια, να αισθάνεται ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Μπορεί η συγκεκριμένη στρατηγική να εγγυάται θετικά αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα ο εθνικός διχασμός θα προκαλέσει δυσαρέσκεια. Όταν βλέπει κανείς την εξουσία σαν θρόνο είναι επόμενο να εκθρονιστεί κάποια στιγμή. Η πραγματική εξουσία είναι η φωνή του λάου και όσο κι αν κάποιος προσπαθεί να μας χωρίσει σε 2, 3 ή 13 στρατόπεδα, εμείς θα τραγουδάμε «είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς».
2. Όσα μας δίδαξε ο Γκάντι
To 1930, ο Γκάντι περπάτησε 400 χιλιόμετρα από το άσραμ που ζούσε ως την αραβική θάλασσα, πρωτοστατώντας στην πορεία του αλατιού. Οι Βρετανοί είχαν απαγορεύσει στους ντόπιους να συλλέγουν το αλάτι, ενώ τους το πουλούσαν με διπλασιασμένο φόρο. Ο Γκάντι ξεκίνησε μαζί με μερικές χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς στρατό κι εφόδια. Μέχρι να φτάσει περπατούσαν περίπου 30,000 άνθρωποι πλάι του, γνωρίζοντας πως θα κρατηθούν και ίσως τιμωρηθούν σκληρά. Ο Γκάντι δεν ήταν αρχηγός κόμματος ούτε μπορούσε να τους προστατέψει άμεσα, τον ακολούθησαν όμως γιατί πίστεψαν πως ήταν η πηγή της αλήθειας. Ο ίδιος προσπαθούσε να κάνει πράξη όσα έλεγε στον Ινδικό λαό και δεν έδινε αφορμή για αμφισβήτηση. Γι’ αυτό κι εκείνος θα τον ακολουθούσε μέχρι πιθανής τελικής πτώσης.
3. Όσα πιθανόν έχουν ξεχάσεις
Τα παιδιά είναι ένας απ’ τους βασικότερους λόγους που παλεύουν οι άνθρωποι από τις απαρχές της ανθρωπότητας. Όταν η χώρα δεν αποτελεί κράτος πρόνοιας, όταν αδυνατεί να στηρίξει ένα παιδί και να βοηθήσει στην εξέλιξή του, ο λαός αναπόφευκτα δυσανασχετεί. Τα παιδιά είναι ο καθρέπτης του μέλλοντος κι αν δεν μπορούμε να τα φροντίσουμε, δεν μπορούμε να μιλάμε και για ανάπτυξη. Η γη χάνεται εξαιτίας μας και συνεχίζουν να μας κατηγορούν πως κάνουμε παιδιά σ’ έναν κόσμο δίχως μέλλον και πως είμαστε τάχα εγωιστές και παρτάκηδες όσοι επιθυμούμε να μεγαλώσουμε την οικογένειά μας. Η αλήθεια είναι πως πάντα θα στηρίζουμε ηγέτες που προασπίζουν τα δικαιώματα των παιδιών και μεριμνούν γι’ αυτά. Γιατί «αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα».
4. Όσα είπε ο Θουκυδίδης πριν τον Γκάντι
Η ρουσφετολογία είναι επίσης μια κακή πολιτική τακτική. «Όσο κι αν ένας ιδιώτης ευτυχεί στις ιδιωτικές του υποθέσεις, καταστρέφεται κι ο ίδιος μαζί με την πατρίδα του, αν καταστραφεί εκείνη. Αν όμως δυστυχήσει, ενώ η πατρίδα του ευημερεί, έχει πολλές πιθανότητες να σωθεί». Όταν, λοιπόν, ένας πολιτικός φροντίζει για την ικανοποίηση μετρημένων πολιτών, στηριζόμενος σε χάρτινες υποσχέσεις και ξύλινα λόγια, η πολιτεία δύσκολα θ’ αναπτυχθεί. Ταυτόχρονα, στο ίδιο το κράτος θα αναπτυχθούν αντιζηλίες και συμπεριφορές αντιπαλότητας μεταξύ των πολιτών. Ο λαός πρέπει να νιώθει ενωμένος, αλλιώς αργά ή γρήγορα θα θελήσει την ανατροπή της κυβέρνησης και την αλλαγή των προσώπων που βρίσκονται στην εξουσία.
5. Όσα η ποίηση ξέρει καλύτερα
Ο Βάρναλης στο ποίημα «Κυρ Μέντιος» γράφει «Μεροδούλι, ξενοδούλι! Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι· ούλοι: δούλοι, αφεντικό και μ’ άφηναν νηστικό». Πού είναι η αλληγορία; Ο κυρ Μέντιος είναι ένας άνθρωπος που μιλάει για την ασχήμια της ανθρώπινης κοινωνίας αλλά στο τέλος βρίσκει το κουράγιο ν’ αντισταθεί. Η πολιτική εξαθλίωσης του λαού δεν ήταν και δε θα είναι ποτέ η λύση που επιλέγει ένας ηγέτης να διορθώσει μια κατάσταση ή να περάσει όσα θέλει κάτω απ’ το χαλί -γιατί λίγοι ασχολούνται με την πολιτική όταν πρέπει να βρουν πρώτα ψωμί. Όσο πιο βαθιά βυθίζεται ο κόσμος στην εξαθλίωση, τόσο πιο έντονα επιθυμεί αλλαγή και επανάσταση.
6. Όσα έχω να πω εγώ
Μπορείς να κοιτάς το μέλλον σου, την οικονομική ευημερία και την εξέλιξη της δουλειάς σου και παράλληλα να είσαι καλός άνθρωπος και δίκαιος ηγέτης. Είναι απίθανο όμως και να συγκρίνεις το δικό σου συμφέρον με εκείνο του λαού, χωρίς να ξεκινήσει ο δεύτερος να υποφέρει. Η ευημερία του κράτους τελειώνει με τον υλισμό και τον πλούτο της κυβέρνησης, τελειώνει όταν ιδιόκτητοι χώροι, παραφουσκωμένοι λογαριασμοί και αστρονομικής αξίας οχήματα στερούν από τον λαό μια αξιοπρεπή και ευχάριστη ζωή. «Αν απουσιάζει η δικαιοσύνη, τι άλλο είναι η πολιτική εξουσία, παρά οργανωμένη ληστεία;». Απαντήστε εσείς καλύτερα στον Αυγουστίνο, εγώ δεν ξέρω.
7. Όσα θα έπρεπε να είναι δεδομένα
Χωρίς φιλοπατρία, δεν είναι κανείς ικανός να κυβερνήσει. Είτε η μέθη απ’ την εξουσία, είτε η ζάλη από το χρήμα, θα οδηγήσουν σε θλιβερές ικανότητες διακυβέρνησης και φτωχές δεξιότητες κατανόησης της κοινωνίας. Αν αυτά δεν τον παρασύρουν τότε κάτι άλλο θα κρατήσει πίσω κάθε αρχηγό που αδυνατεί να αγαπήσει τη χώρα του και να προσφέρει σ’ εκείνη. Πώς ένας άνθρωπος που δεν του έχει λείψει ποτέ τίποτα απ’ το τραπέζι, που δεν έμαθε τι θα πει πραγματική δουλεία και δεν αντίκρισε εργάτες ιδρωμένους, μπορεί να κατανοήσει πώς είναι να παλεύεις για λίγο γάλα και μια ζεστή αγκαλιά απ’ τα παιδιά σου; Πώς κυβερνάει κανείς έναν λαό όταν δεν προσπαθεί πρώτα να κατανοήσει τις ανάγκες του και να δεθεί μαζί του;
Η μουσική, η ποίηση, η ιστορία η ίδια, μας λένε καθημερινά όσα πρέπει να θυμάται ένας ικανός ηγέτης, αλλά κι ένας σωστός πολίτης. Μας δίνουν άπειρα στοιχεία για να επιλέξουμε προσεκτικά τα πρόσωπα που κρατούν στα χέρια τους κομμάτια από τη στέγη και το φαΐ μας, εμείς όμως επιλέγουμε την άγνοια και εκείνοι στηρίζονται σ’ αυτή. «Κείνος που στ’ αληθινά αγαπά τον λαό δε γίνεται ποτέ αρχηγός του, γίνεται υπηρέτης του», είπε ο Λουντέμης. Σαν ενήλικη μπορεί να ξέρω αυτά τα λίγα από πολιτική, σαν παιδί μέχρι προσφάτως όμως έχω να πω πως με πονάει που μερικά παιδιά -σ’ άλλες χώρες περισσότερα και σ’ άλλες λιγότερα- πεινάνε και κρυώνουν, ενώ μερικοί γονείς δυσκολεύονται να τους παρέχουν στέγη και τροφή. Με πονάει που νέοι άνθρωποι, με πτυχία, παιδεία και μεράκι, μένουν να δουλεύουν ατελείωτες ώρες για έναν μισθό ασθματικό. Πού είναι οι ηγέτες που γνωρίσαμε στην ιστορία; Πού είναι ο Περικλής και γιατί γεμίσαμε εφιάλτες;
1. Όσα μας θλίβουν
Το διαίρει και βασίλευε είναι στην πραγματικότητα μια φτωχή πολιτική στρατηγική. Ο λαός εκ γενετής νιώθει την ανάγκη να ανήκει σ’ ένα σύνολο, να θεωρεί πως έχει μια οικογένεια, να αισθάνεται ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Μπορεί η συγκεκριμένη στρατηγική να εγγυάται θετικά αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα ο εθνικός διχασμός θα προκαλέσει δυσαρέσκεια. Όταν βλέπει κανείς την εξουσία σαν θρόνο είναι επόμενο να εκθρονιστεί κάποια στιγμή. Η πραγματική εξουσία είναι η φωνή του λάου και όσο κι αν κάποιος προσπαθεί να μας χωρίσει σε 2, 3 ή 13 στρατόπεδα, εμείς θα τραγουδάμε «είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς».
2. Όσα μας δίδαξε ο Γκάντι
To 1930, ο Γκάντι περπάτησε 400 χιλιόμετρα από το άσραμ που ζούσε ως την αραβική θάλασσα, πρωτοστατώντας στην πορεία του αλατιού. Οι Βρετανοί είχαν απαγορεύσει στους ντόπιους να συλλέγουν το αλάτι, ενώ τους το πουλούσαν με διπλασιασμένο φόρο. Ο Γκάντι ξεκίνησε μαζί με μερικές χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς στρατό κι εφόδια. Μέχρι να φτάσει περπατούσαν περίπου 30,000 άνθρωποι πλάι του, γνωρίζοντας πως θα κρατηθούν και ίσως τιμωρηθούν σκληρά. Ο Γκάντι δεν ήταν αρχηγός κόμματος ούτε μπορούσε να τους προστατέψει άμεσα, τον ακολούθησαν όμως γιατί πίστεψαν πως ήταν η πηγή της αλήθειας. Ο ίδιος προσπαθούσε να κάνει πράξη όσα έλεγε στον Ινδικό λαό και δεν έδινε αφορμή για αμφισβήτηση. Γι’ αυτό κι εκείνος θα τον ακολουθούσε μέχρι πιθανής τελικής πτώσης.
3. Όσα πιθανόν έχουν ξεχάσεις
Τα παιδιά είναι ένας απ’ τους βασικότερους λόγους που παλεύουν οι άνθρωποι από τις απαρχές της ανθρωπότητας. Όταν η χώρα δεν αποτελεί κράτος πρόνοιας, όταν αδυνατεί να στηρίξει ένα παιδί και να βοηθήσει στην εξέλιξή του, ο λαός αναπόφευκτα δυσανασχετεί. Τα παιδιά είναι ο καθρέπτης του μέλλοντος κι αν δεν μπορούμε να τα φροντίσουμε, δεν μπορούμε να μιλάμε και για ανάπτυξη. Η γη χάνεται εξαιτίας μας και συνεχίζουν να μας κατηγορούν πως κάνουμε παιδιά σ’ έναν κόσμο δίχως μέλλον και πως είμαστε τάχα εγωιστές και παρτάκηδες όσοι επιθυμούμε να μεγαλώσουμε την οικογένειά μας. Η αλήθεια είναι πως πάντα θα στηρίζουμε ηγέτες που προασπίζουν τα δικαιώματα των παιδιών και μεριμνούν γι’ αυτά. Γιατί «αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα».
4. Όσα είπε ο Θουκυδίδης πριν τον Γκάντι
Η ρουσφετολογία είναι επίσης μια κακή πολιτική τακτική. «Όσο κι αν ένας ιδιώτης ευτυχεί στις ιδιωτικές του υποθέσεις, καταστρέφεται κι ο ίδιος μαζί με την πατρίδα του, αν καταστραφεί εκείνη. Αν όμως δυστυχήσει, ενώ η πατρίδα του ευημερεί, έχει πολλές πιθανότητες να σωθεί». Όταν, λοιπόν, ένας πολιτικός φροντίζει για την ικανοποίηση μετρημένων πολιτών, στηριζόμενος σε χάρτινες υποσχέσεις και ξύλινα λόγια, η πολιτεία δύσκολα θ’ αναπτυχθεί. Ταυτόχρονα, στο ίδιο το κράτος θα αναπτυχθούν αντιζηλίες και συμπεριφορές αντιπαλότητας μεταξύ των πολιτών. Ο λαός πρέπει να νιώθει ενωμένος, αλλιώς αργά ή γρήγορα θα θελήσει την ανατροπή της κυβέρνησης και την αλλαγή των προσώπων που βρίσκονται στην εξουσία.
5. Όσα η ποίηση ξέρει καλύτερα
Ο Βάρναλης στο ποίημα «Κυρ Μέντιος» γράφει «Μεροδούλι, ξενοδούλι! Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι· ούλοι: δούλοι, αφεντικό και μ’ άφηναν νηστικό». Πού είναι η αλληγορία; Ο κυρ Μέντιος είναι ένας άνθρωπος που μιλάει για την ασχήμια της ανθρώπινης κοινωνίας αλλά στο τέλος βρίσκει το κουράγιο ν’ αντισταθεί. Η πολιτική εξαθλίωσης του λαού δεν ήταν και δε θα είναι ποτέ η λύση που επιλέγει ένας ηγέτης να διορθώσει μια κατάσταση ή να περάσει όσα θέλει κάτω απ’ το χαλί -γιατί λίγοι ασχολούνται με την πολιτική όταν πρέπει να βρουν πρώτα ψωμί. Όσο πιο βαθιά βυθίζεται ο κόσμος στην εξαθλίωση, τόσο πιο έντονα επιθυμεί αλλαγή και επανάσταση.
6. Όσα έχω να πω εγώ
Μπορείς να κοιτάς το μέλλον σου, την οικονομική ευημερία και την εξέλιξη της δουλειάς σου και παράλληλα να είσαι καλός άνθρωπος και δίκαιος ηγέτης. Είναι απίθανο όμως και να συγκρίνεις το δικό σου συμφέρον με εκείνο του λαού, χωρίς να ξεκινήσει ο δεύτερος να υποφέρει. Η ευημερία του κράτους τελειώνει με τον υλισμό και τον πλούτο της κυβέρνησης, τελειώνει όταν ιδιόκτητοι χώροι, παραφουσκωμένοι λογαριασμοί και αστρονομικής αξίας οχήματα στερούν από τον λαό μια αξιοπρεπή και ευχάριστη ζωή. «Αν απουσιάζει η δικαιοσύνη, τι άλλο είναι η πολιτική εξουσία, παρά οργανωμένη ληστεία;». Απαντήστε εσείς καλύτερα στον Αυγουστίνο, εγώ δεν ξέρω.
7. Όσα θα έπρεπε να είναι δεδομένα
Χωρίς φιλοπατρία, δεν είναι κανείς ικανός να κυβερνήσει. Είτε η μέθη απ’ την εξουσία, είτε η ζάλη από το χρήμα, θα οδηγήσουν σε θλιβερές ικανότητες διακυβέρνησης και φτωχές δεξιότητες κατανόησης της κοινωνίας. Αν αυτά δεν τον παρασύρουν τότε κάτι άλλο θα κρατήσει πίσω κάθε αρχηγό που αδυνατεί να αγαπήσει τη χώρα του και να προσφέρει σ’ εκείνη. Πώς ένας άνθρωπος που δεν του έχει λείψει ποτέ τίποτα απ’ το τραπέζι, που δεν έμαθε τι θα πει πραγματική δουλεία και δεν αντίκρισε εργάτες ιδρωμένους, μπορεί να κατανοήσει πώς είναι να παλεύεις για λίγο γάλα και μια ζεστή αγκαλιά απ’ τα παιδιά σου; Πώς κυβερνάει κανείς έναν λαό όταν δεν προσπαθεί πρώτα να κατανοήσει τις ανάγκες του και να δεθεί μαζί του;
Η μουσική, η ποίηση, η ιστορία η ίδια, μας λένε καθημερινά όσα πρέπει να θυμάται ένας ικανός ηγέτης, αλλά κι ένας σωστός πολίτης. Μας δίνουν άπειρα στοιχεία για να επιλέξουμε προσεκτικά τα πρόσωπα που κρατούν στα χέρια τους κομμάτια από τη στέγη και το φαΐ μας, εμείς όμως επιλέγουμε την άγνοια και εκείνοι στηρίζονται σ’ αυτή. «Κείνος που στ’ αληθινά αγαπά τον λαό δε γίνεται ποτέ αρχηγός του, γίνεται υπηρέτης του», είπε ο Λουντέμης. Σαν ενήλικη μπορεί να ξέρω αυτά τα λίγα από πολιτική, σαν παιδί μέχρι προσφάτως όμως έχω να πω πως με πονάει που μερικά παιδιά -σ’ άλλες χώρες περισσότερα και σ’ άλλες λιγότερα- πεινάνε και κρυώνουν, ενώ μερικοί γονείς δυσκολεύονται να τους παρέχουν στέγη και τροφή. Με πονάει που νέοι άνθρωποι, με πτυχία, παιδεία και μεράκι, μένουν να δουλεύουν ατελείωτες ώρες για έναν μισθό ασθματικό. Πού είναι οι ηγέτες που γνωρίσαμε στην ιστορία; Πού είναι ο Περικλής και γιατί γεμίσαμε εφιάλτες;
Ζηνοβία Τσαρτσίδου
pillowfights
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.