Το χειροκρότημα δίνει ενέργεια...

και συντονίζει το βιολογικό μας ρολόι

Είναι μια από τις πιο απολαυστικές τελετουργικές πράξεις που κάνουμε με τα χέρια μας. Μας αρέσει γιατί παράγει αισθήματα χαράς, ενώ μας γεμίζει ενέργεια και θερμότητα. Το χειροκρότημα, αυτή η επαναληπτική, θορυβώδης και ζωηρή κίνηση που κάνουμε με τις παλάμες μας, συνήθως δηλώνει ικανοποίηση, ενθουσιασμό, επιδοκιμασία, έπαινο και επιβράβευση. Την κάνουμε σε συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις, αθλητικές συναντήσεις, ομιλίες, παρουσιάσεις και απαγγελίες.

Με παλαμάκια απαιτούμε την επανεμφάνιση στη σκηνή ενός καλλιτέχνη που μας άρεσε και ενθαρρύνουμε τις δημόσιες εμφανίσεις πολιτών. Με τον ίδιο τρόπο επικροτούμε τους νεόνυμφους, αυτούς που πήραν το πτυχίο τους και όσους βιώνουν μια σημαντική στιγμή της ζωής τους. Το χειροκρότημα είναι κάτι που μαθαίνουμε να το κάνουμε από μωρά, όταν είμαστε ευχαριστημένοι.

Κατόπιν το εφαρμόζουμε στα παιδικά τραγούδια που μας μαθαίνουν στο νηπιαγωγείο, γεγονός που αυξάνει την ευφυΐα και τις γνωστικές μας ικανότητες, σύμφωνα με έρευνες. Ταυτόχρονα, έχει σωματικά οφέλη, αφού με την πίεση πολλών σημείων του εσωτερικού της παλάμης βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος.

Τα παλαμάκια δε σημαίνουν παντού το ίδιο

Εμείς ως φυλή έχουμε αποδείξει ότι παράγουμε το πιο ζεστό, ενεργειακό χειροκρότημα στον κόσμο (το ομολογούν και τα ξένα μουσικά συγκροτήματα που μας επισκέπτονται για να δώσουν συναυλίες). Δεν το χρησιμοποιούν όμως όλοι οι λαοί με τον ίδιο τρόπο.

Όπως αναφέρει το BBC, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να χειροκροτήσει κάποιος. Ο διάσημος χορός φλαμένκο κρατάει τον ρυθμό του χάρη στα παλαμάκια που χτυπούν οι χορευτές. Η θρησκευτική μουσική gospel χρησιμοποιεί επίσης το χειροκρότημα για να δίνει ρυθμό. Το χτύπημα των χεριών μπορεί να μεταβληθεί σε κρουστό μουσικό όργανο: Ο Αμερικανός συνθέτης Steve Reich έγραψε το 1972 ένα μουσικό έργο για δύο εκτελεστές που χτυπούν παλαμάκια διασταυρώνοντας τους ρυθμούς τους.

Στα νησιά Φίτζι ένα είδος τελετουργικού χειροκροτήματος συνοδεύει μια τελετή λήψης ναρκωτικών ουσιών. Στους πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους της Κίνας νεαρές γυναίκες χτυπούν παλαμάκια για να προσελκύσουν την προσοχή των αγοραστών (κάτι σαν τους δικούς μας κράχτες των εστιατορίων). Λαοί της υπαίθρου συχνά φοβερίζουν και διώχνουν ένα άγριο ζώο χτυπώντας παλαμάκια.

Αργά και αποδοκιμαστικά

Στο βρετανικό κοινοβούλιο το αργό χειροκρότημα είναι μια μορφή αποδοκιμασίας και σαρκασμού προς κάποιον πολιτικό. Στη Δύση γενικότερα τα αργά, συγχρονισμένα παλαμάκια του κοινού είναι άλλοτε δείγμα αποδοκιμασίας ενός ερμηνευτή και άλλοτε ένδειξη σεβασμού σε κάποιο ανώτερο πρόσωπο. Αντίθετα, η μουσουλμανική θρησκεία έχει πολύ αυστηρούς κανόνες για το πότε ποιος/α και με ποιον τρόπο μπορεί να χειροκροτήσει. Άλλοι λαοί δε δείχνουν την επιδοκιμασία τους χειροκροτώντας, αλλά χτυπώντας τα πόδια, σφυρίζοντας ή φωνάζοντας.

Οι δε αρχαίοι Ρωμαίοι στις δημόσιες εκδηλώσεις τους είχαν καθιερώσει το διαβαθμισμένο χειροκρότημα (μόνο με τα δύο δάχτυλα, με τη μισή παλάμη κλπ.), ανάλογα με τον βαθμό επιδοκιμασίας, ενώ το κοινό συχνά καθοδηγούνταν για το πώς θα χειροκροτήσει (όπως στα σύγχρονα τηλεοπτικά θεάματα με συμμετοχή του κοινού). Στα γαλλικά θέατρα και τις όπερες μουσικοί και τραγουδιστές κάποτε πλήρωναν επαγγελματίες «κλακαδόρους» για να χειροκροτούν, ώστε να σχηματιστεί η ψευδαίσθηση ότι το έργο έτυχε ευρείας αποδοχής.

Ο ρυθμός της ζωής

Σύμφωνα με τον καθηγητή παιδικής ψυχολογίας και ψυχοβιολογίας στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου Colwyn Trevarthen, το χειροκρότημα προάγει τη γλωσσική έκφραση και είναι από μόνο του μια μορφή γλωσσικής επικοινωνίας. Η βασική του ιδιότητα είναι ότι έχει τη δύναμη να ξεσηκώνει το κοινό. Είναι πάντα δημοφιλές, επειδή κάνει τους ανθρώπους να συντονίζονται σε ένα από τα πολλά βιολογικά ρολόγια τους (όπως το βιολογικό ρολόι που συντονίζει το βήμα, το μάσημα και το κούνημα του κεφαλιού).

Με άλλα λόγια, είναι ο ρυθμός της ίδιας της ζωής. Όπως έχουν αποδείξει έρευνες, κάθε άνθρωπος χειροκροτεί στον ρυθμό του δικού του εσωτερικού βιολογικού ρολογιού. Η ταχύτητα με την οποία χτυπάμε παλαμάκια, εκφράζει τον χρονοβιολογικό ρυθμό μας, τον οποίο αποκτήσαμε ενώ βρισκόμασταν μέσα στην μήτρα.

Η τέχνη του χειροκροτήματος

Κάποιοι έχουν αναγάγει το χειροκρότημα σε τέχνη, μετά από κοπιαστική εξάσκηση. Όπως ο πιο γρήγορος χειροκροτητής στον κόσμο Kent «Toast» French, που μπορεί να χτυπάει 14 παλαμάκια το δευτερόλεπτο.

goldenmag