Τα φώτα σβήνουν, το πανί φωτίζεται και ο πιο διάσημος καμπούρης του θεάτρου σκιών εμφανίζεται ζωηρός για ακόμη μία παράσταση! Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, όπου κυριαρχούν η απαισιοδοξία και το άγχος, ο Καραγκιόζης επιμένει να μοιράζει χαμόγελα και να σατιρίζει τους πάντες και τα πάντα με το δικό του, μοναδικό τρόπο. Στην Ελλάδα του 2012 αναλαμβάνει τον ρόλο του πρωθυπουργού και προσπαθεί να βγάλει την Ψωροκώσταινα από το οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει.
Στο Σπυροπούλειο Θέατρο ο βετεράνος καραγκιοζοπαίχτης Θανάσης Σπυρόπουλος κρατάει ζωντανό το παραδοσιακό θέατρο σκιών και μαζί με τον γιο του Κώστα εξακολουθεί να δίνει μοναδικές παραστάσεις, με πρωταγωνιστές τον Καραγκιόζη, τον Χατζηαβάτη, τον Νιόνιο, τον Μορφονιό και φυσικά τα Κολλητήρια, που παρά τα χαράτσια και τις έκτακτες εισφορές εξακολουθούν να χαμογελούν και να γυρίζουν την πλάτη στην τρόικα!
«Κατά τη διάρκεια της διαδρομής του ο Καραγκιόζης έχει βιώσει πολλές κρίσεις, αλλά πάντα κατάφερνε να τις ξεπερνά» δηλώνει ο 78χρονος καραγκιοζοπαίχτης και εξηγεί: «Το πρώτο μεγάλο εμπόδιο που συνάντησε ήταν ο βουβός κινηματογράφος και στη συνέχεια ο ομιλών κινηματόγραφος, η τηλεόραση και τα βιντεοκλάμπ. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο κόσμος είδε κάτι διαφορετικό, άφησε για λίγο τον Καραγκιόζη, αλλά τελικά δεν τον ξέχασε».
Μια ζωή δίπλα στον πιο διάσημο… καμπούρη, ο Θανάσης Σπυρόπουλος έχει περιοδεύσει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, ενώ, όπως μας εξομολογείται, έχει ζήσει άσχημες στιγμές αλλά και μοναδικές εμπειρίες που δύσκολα ξεχνιούνται. Ο ίδιος θυμάται τις περιπετειώδεις εκείνες εποχές και μας λέει χαρακτηριστικά: «Τα παλιά χρόνια, πολύ πριν από τη δεκαετία του ’80, η δουλειά του καραγκιοζοπαίχτη ήταν δύσκολη και μυστήρια. Ολοι μάς είχαν πεταμένους, μας περιφρονούσαν και θεω
ωρούσαν ότι αυτό που κάναμε ήταν αλήτικο! Τα πράγματα άλλαξαν όταν ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Χατζιδάκις έδωσαν αξία στο μπουζούκι, το έβαλαν στο σαλόνι και μαζί με αυτό ανέβασαν και εμάς. Οι παλιοί καραγκιοζοπαίχτες τράβηξαν μεγάλα βάσανα. Ακόμα και από τις γυναίκες τους! Βλέπεις, καμιά τους δεν αγαπούσε πραγματικά τον Καραγκιόζη. Ομως η μεγαλύτερη δυσκολία που είχαμε ήταν η αστυνομία. Ταξιδεύαμε τότε στην επαρχία για να παίξουμε στα χωριά και ο κόσμος ήταν χωρισμένος σε κομματικά καφενεία. Πηγαίναμε στην αστυνομία να πάρουμε άδεια και ανάλογα με την κομματική ταυτότητα του χωροφύλακα μας έλεγε σε ποιο μαγαζί να πάμε. Οταν παίζαμε στο από δω καφενείο, δεν έρχονταν οι από κει και το αντίστροφο».Αναφορικά με τη σάτιρα αλλά και τη λογοκρισία που είχε επιβληθεί ακόμη και στο σενάριο του θεάτρου σκιών, ο ίδιος μας λέει: «Παλαιότερα ήταν πολύ δύσκολο να σατιρίσουμε κυβερνητικά πρόσωπα. Ο κόσμος ήταν πολύ φανατισμένος. Θυμάμαι μια φορά στον Πύργο, την ώρα που άρχισα να σατιρίζω τον Καραμανλή, είδα τη σκηνή να φεύγει από μπροστά μου και κάτι τύπους να την πετάνε έξω από το μαγαζί. Πριν προλάβω να τους εξηγήσω ότι είχα σκοπό να κάνω πλάκα με όλους τους πολιτικούς, άρχισαν να με βρίζουν. Ηταν άγρια τα πράγματα τότε».
Σύμφωνα με όσα μας λέει ο Θανάσης Σπυρόπουλος, σήμερα δεν υπάρχουν επαγγελματίες καραγκιοζοπαίχτες, εκτός από ελάχιστους, αφού οι νεότεροι ενδιαφέρονται μόνο για… αρπαχτές. «Από τους παλιούς, που ήταν αγωνιστές και είχαν κέφι, έχουμε μείνει μόνο εγώ και ο Γιάνναρος. Οι περισσότεροι νέοι είναι ατάλαντοι και δεν έχουν μεράκι. Το μόνο που τους νοιάζει είναι οι αρπαχτές. Αυτό είναι εγκληματικό, γιατί δεν τους ενδιαφέρει η ποιότητα, η παράδοση και η τεράστια ιστορία του θεάτρου σκιών. Οι παλιοί καραγκιοζοπαίχτες δεν παίζανε για τα λεφτά αλλά για το χειροκρότημα».Ο Καραγκιόζης ήταν πάντα μια αιρετική μορφή που σχολίαζε με τον δικό του, καυστικό τρόπο τα θέματα της επικαιρότητας. Ποια είναι όμως η γνώμη του πολύπειρου καραγκιοζοπαίχτη για όσα ζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια; «Τώρα, με την οικονομική κρίση, έχω βγάλει το έργο “Ο Καραγκιόζης πρωθυπουργός για δύο ώρες”, αλλά και τις «Περιπέτειες της Ψαροκώσταινας». Πρόκειται για φοβερές παραστάσεις με πολύ καλαμπούρι, που σατιρίζουν όλα όσα τραγελαφικά ζούμε, από τα φορολογικά μέτρα μέχρι τις καταχρήσεις που έχουν γίνει στο δημόσιο χρήμα. Σε μία από τις σκηνές ο Νιόνιος γίνεται υπουργός Εξωτερικών και είναι έτοιμος να ταξιδέψει στη Γερμανία για να κάνει τη Μέρκελ να τον ερωτευτεί και να σταματήσουν να μας επιβάλλουν νέα μέτρα. Ο κόσμος έχει δεχτεί τα έργα με ενθουσιασμό κι αυτό φαίνεται από το χειροκρότημα».
Το επάγγελμα του καραγκιοζοπαίχτη είναι ένα από αυτά που απειλούνται με εξαφάνιση. Ωστόσο ο βετεράνος καραγκιοζοπαίχτης, που συνεχίζει τις παραστάσεις μαζί με τον γιο του Κώστα, πιστεύει ακράδαντα πως ο δημοφιλής λαϊκός ήρωας δεν πρόκειται να πεθάνει ποτέ: «Ο Καραγκιόζης είναι ο λαός. Δεν είναι ούτε τα κόμματα ούτε οι πολιτικοί. Ο Καραγκιόζης δεν μπορεί να έχει πολιτική ταυτότητα. Είναι αυτός που σατιρίζει τους πάντες και τα πάντα, είναι ο φτωχός, λαϊκός τύπος που τους ενοχλεί, αλλά δεν χρωματίζεται. Και γι’ αυτό δεν τον θέλει καμία κυβέρνηση. Τους συμφέρει να μην υπάρχει Καραγκιόζης, αλλά ό,τι και να κάνουν ο Καραγκιόζης δεν πρόκειται να πεθάνει ποτέ!»
Ο μύθος γύρω από τη ζωή του και η δολοφονία
Σύμφωνα με όσα μας λέει ο Θάνασης Σπυρόπουλος, το θέατρο σκιών γεννήθηκε πριν από τον 16ο αιώνα στην Κίνα, ενώ η πρώτη εμφάνιση του Καραγκιόζη επί ελληνικού εδάφους έγινε στην Πάτρα.
«Ο Καραγκιόζης ήταν υπαρκτό
πρόσωπο που γεννήθηκε στην Τουρκία το 1600. Κάποιοι λένε ότι ήταν Τούρκος, αλλά εμείς μπορούμε να αποδείξουμε με ιστορικά ντοκουμέντα πως ήταν Ελληνας» αναφέρει και συμπληρώνει: «Το πραγματικό του όνομα ήταν Μαυρομάτης και ήταν γελωτοποιός του πασά. Στην Τουρκία δεν υπάρχει καμία οικογένεια με αυτό το όνομα! Οι Τούρκοι όμως του το άλλαξαν και τον φώναζαν Καραγκιόζη. Ενας μύθος λέει ότι δολοφονήθηκε από Τούρκους κατά τη διάρκεια ανέγερσης ενός τζαμιού, επειδή ήταν εκεί γύρω και έλεγε συνέχεια αστεία, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση του έργου. Οπως ο Καραγκιόζης, έτσι και ο Χατζηαβάτης ήταν υπαρκτό πρόσωπο και μάλιστα ήταν φίλοι και έκαναν την ίδια δουλειά. Ηταν και οι δύο ταχυδρόμοι που έκαναν τη διαδρομή Τουρκία - Αίγυπτος. Οταν πέθανε ο Καραγκιόζης, ο Χατζηαβάτης έγινε ο πρώτος καραγκιοζοπαίχτης και έπαιζε για λογαριασμό του πασά, που νοσταλγούσε τα αστεία του γελωτοποιού του. Ο τάφος του Καραγκιόζη υπάρχει και είναι στην Προύσσα».Ο Καραγκιόζης του Θανάση Σπυρόπουλου θα παίζει όλο τον χειμώνα με τον θίασό του στα δύο ιδιόκτητα θέατρα που έχει, το Σπυροπούλειο που βρίσκεται στην οδό Δωδεκανήσου 37, στους Αγίους Ανάργυρους (κάθε Σάββατο στις 18.00), και το Παραδοσιακό Θέατρο Σκιών στην οδό Λαμπρινής και Ερσης 9, στο Γαλάτσι (κάθε Κυριακή δύο παραστάσεις, 11.00 το πρωί και 5.00 το απόγευμα). Μάλιστα στους χώρους των παραστάσεων λειτουργεί και το Μουσείο του Θεάτρου Σκιών, αλλά και έκθεση με φιγούρες και σκηνικά.
Πηγή
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.