ο έρωτας είναι η τάση μας να κατακτήσουμε, όχι η ίδια η κατάκτηση.
Μπορεί κάποιος με σιγουριά να ορίσει τον πλατωνικό έρωτα;
Αν κάνεις σήμερα μια έρευνα, θα διαπιστώσεις πως οι περισσότεροι των ερωτηθέντων θα καταλήξουν στο συμπέρασμα πως ο πλατωνικός έρωτας είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας. Εκείνος που έμεινε καλά κρυμμένος μέσα μας και δεν εκδηλώθηκε με κανένα τρόπο. Ο έρωτας εκείνος που έζησε μόνο σε πνευματικό επίπεδο και πέθανε αμαχητί.
Έχουν δίκιο όμως;
Εμμέσως πλην σαφώς ναι, όμως υπάρχει ολόκληρη επιχειρηματολογία πίσω απ’ αυτό το ξερό «ναι».
Γι’ αρχή, μάθημα φιλοσοφίας. Στην αρχαία Ελλάδα ο έρωτας, ως έννοια, είχε γίνει αντικείμενο πολλών φιλοσοφικών συζητήσεων. Πολλοί φιλόσοφοι διαφώνησαν μεταξύ τους, όμως, ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης είχαν μια τελείως διαφορετική άποψη σχετικά με την έννοια του έρωτα.
Ο Πλάτωνας λοιπόν, ως εμπνευστής του όρου, θεωρεί πως ο έρωτας είναι μια ιδέα που δεν έχει καμία σχέση με την ηδονή.
Υποστηρίζει πως έρωτας είναι η ανάγκη να γνωρίσουμε κάτι καινούργιο και να το μάθουμε, όπως ακριβώς ένας ερωτευμένος άνθρωπος θέλει να μάθει το πρόσωπο που αγαπά. Έτσι κι η ψυχή. Ελκύεται απʾ την ιδέα χωρίς ν’ αγγίξει το σώμα. Κατά τον Πλάτωνα, επομένως, η ψυχή κι ο έρωτας μπορούν να ταυτιστούν.
Σ’ αυτή τη θεωρία, λοιπόν, έχει βασιστεί όλη η ιδέα του πλατωνικού έρωτα, όπως τον εννοούμε σήμερα. Ο ιδανικός έρωτας που δεν έχει να κάνει με την κατάκτηση.
Επειδή η φιλοσοφία, όμως, είναι απ’ τη φύση της λίγο βαριά, ας επανέλθουμε στην πραγματικότητα κι ας ανοίξουμε το χρονοντούλαπο. Μπορείς να θυμηθείς πόσο αθώα κι όμορφα ήταν όλα, όταν ήμασταν μικροί κι ερωτευόμασταν κάποιον μ’ αυτόν τον τρόπο;
Ήμασταν παιδιά! Δεν είχαμε άγχος να εντυπωσιάσουμε με το σώμα ή την εμφάνισή μας. Μας ένοιαζε μόνο εκείνο το πρόσωπο που κρυφοκοιτούσαμε στα διαλείμματα, να μας ανταποδώσει στα κλεφτά τη ματιά.
Αποζητούσαμε ένα χαμόγελο, ένα νεύμα ή ένα τυχαίο σχόλιο την ώρα του μαθήματος. Και μετά το σχολείο, θέλαμε να περπατάμε μαζί ως το σπίτι και να δίνουμε ραντεβού την επόμενη μέρα στις 08.00 ακριβώς μπροστά στην πύλη.
Πώς συμβαίνει στις ταινίες, όταν ένα αγόρι ερωτεύεται ένα κορίτσι και το μόνο που θέλει είναι να πηγαίνουν βόλτες με τα ποδήλατα ή για παγωτό; Αυτό ακριβώς!
Μεγαλώνοντας, πριν ακόμα αρχίσουμε να υποκύπτουμε στους πειρασμούς, συνεχίζαμε να ερωτευόμαστε με τον ίδιο τρόπο αλλά πιο έντονα. Θέλαμε να κατακτήσουμε την καρδιά του άλλου και το βάζαμε σκοπό της ζωής μας.
Μιλούσαμε με τις ώρες για το πρόσωπο που μας ενδιέφερε. Θέλαμε απλά να τʾ ακούμε να μιλάει, και κάθε φορά επιβεβαιωνόμασταν όλο και περισσότερο για την μοναδικότητά του.
Αφιερώναμε τραγούδια, γράφαμε γράμματα -που δε διάβασε ή έμαθε ποτέ κανείς- στέλναμε ραβασάκια. Είχε κατακτήσει ο ένας το μυαλό του άλλου, κι όχι το σώμα. Και παρόλα αυτά, πονούσαμε και στεναχωριόμασταν όταν όλα άλλαζαν. Όταν το ιδανικό που είχαμε στο κεφάλι μας κατέρρεε. Και μετά πάλι απ’ την αρχή, μέχρι που μεγαλώσαμε και συνειδητοποιήσαμε πως ο έρωτας μεγάλωσε κι άλλαξε όπως ακριβώς κι εμείς.
Μπορεί να μην υπήρχαν αγγίγματα ή πάθη, αλλά υπήρχε συναίσθημα, ταύτιση. Ήταν έρωτας. Αγνός και παιδικός έρωτας, με λάθη και σκαμπανεβάσματα, με πείσματα και κλάματα. Κι όταν ερχόταν η στιγμή της κατάκτησης, δε μας άρεσε. Θέλαμε πάλι την αρχή. Το κυνήγι. Την προσπάθεια.
Αυτός είναι ο πλατωνικός έρωτας. Δεν είναι κάτι το ανεκπλήρωτο, αλλά κάτι το ολόκληρο. Είναι όλα μαζί. Έρωτας και ψυχή… Όλα εκείνα που άφησε ο χρόνος πίσω για να λησμονάμε, αλλά να μην ξεχάσουμε ποτέ.
Εξάλλου για τον Πλάτωνα, ο έρωτας είναι η τάση μας να κατακτήσουμε, όχι η ίδια η κατάκτηση.
Ηθικό δίδαγμα: Αρχίστε να ερωτεύεστε ξανά ψυχές πριν μεγαλώσετε πολύ και ξεχάσετε τον αληθινό έρωτα!
Αν κάνεις σήμερα μια έρευνα, θα διαπιστώσεις πως οι περισσότεροι των ερωτηθέντων θα καταλήξουν στο συμπέρασμα πως ο πλατωνικός έρωτας είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας. Εκείνος που έμεινε καλά κρυμμένος μέσα μας και δεν εκδηλώθηκε με κανένα τρόπο. Ο έρωτας εκείνος που έζησε μόνο σε πνευματικό επίπεδο και πέθανε αμαχητί.
Έχουν δίκιο όμως;
Εμμέσως πλην σαφώς ναι, όμως υπάρχει ολόκληρη επιχειρηματολογία πίσω απ’ αυτό το ξερό «ναι».
Γι’ αρχή, μάθημα φιλοσοφίας. Στην αρχαία Ελλάδα ο έρωτας, ως έννοια, είχε γίνει αντικείμενο πολλών φιλοσοφικών συζητήσεων. Πολλοί φιλόσοφοι διαφώνησαν μεταξύ τους, όμως, ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης είχαν μια τελείως διαφορετική άποψη σχετικά με την έννοια του έρωτα.
Ο Πλάτωνας λοιπόν, ως εμπνευστής του όρου, θεωρεί πως ο έρωτας είναι μια ιδέα που δεν έχει καμία σχέση με την ηδονή.
Υποστηρίζει πως έρωτας είναι η ανάγκη να γνωρίσουμε κάτι καινούργιο και να το μάθουμε, όπως ακριβώς ένας ερωτευμένος άνθρωπος θέλει να μάθει το πρόσωπο που αγαπά. Έτσι κι η ψυχή. Ελκύεται απʾ την ιδέα χωρίς ν’ αγγίξει το σώμα. Κατά τον Πλάτωνα, επομένως, η ψυχή κι ο έρωτας μπορούν να ταυτιστούν.
Σ’ αυτή τη θεωρία, λοιπόν, έχει βασιστεί όλη η ιδέα του πλατωνικού έρωτα, όπως τον εννοούμε σήμερα. Ο ιδανικός έρωτας που δεν έχει να κάνει με την κατάκτηση.
Επειδή η φιλοσοφία, όμως, είναι απ’ τη φύση της λίγο βαριά, ας επανέλθουμε στην πραγματικότητα κι ας ανοίξουμε το χρονοντούλαπο. Μπορείς να θυμηθείς πόσο αθώα κι όμορφα ήταν όλα, όταν ήμασταν μικροί κι ερωτευόμασταν κάποιον μ’ αυτόν τον τρόπο;
Ήμασταν παιδιά! Δεν είχαμε άγχος να εντυπωσιάσουμε με το σώμα ή την εμφάνισή μας. Μας ένοιαζε μόνο εκείνο το πρόσωπο που κρυφοκοιτούσαμε στα διαλείμματα, να μας ανταποδώσει στα κλεφτά τη ματιά.
Αποζητούσαμε ένα χαμόγελο, ένα νεύμα ή ένα τυχαίο σχόλιο την ώρα του μαθήματος. Και μετά το σχολείο, θέλαμε να περπατάμε μαζί ως το σπίτι και να δίνουμε ραντεβού την επόμενη μέρα στις 08.00 ακριβώς μπροστά στην πύλη.
Πώς συμβαίνει στις ταινίες, όταν ένα αγόρι ερωτεύεται ένα κορίτσι και το μόνο που θέλει είναι να πηγαίνουν βόλτες με τα ποδήλατα ή για παγωτό; Αυτό ακριβώς!
Μεγαλώνοντας, πριν ακόμα αρχίσουμε να υποκύπτουμε στους πειρασμούς, συνεχίζαμε να ερωτευόμαστε με τον ίδιο τρόπο αλλά πιο έντονα. Θέλαμε να κατακτήσουμε την καρδιά του άλλου και το βάζαμε σκοπό της ζωής μας.
Μιλούσαμε με τις ώρες για το πρόσωπο που μας ενδιέφερε. Θέλαμε απλά να τʾ ακούμε να μιλάει, και κάθε φορά επιβεβαιωνόμασταν όλο και περισσότερο για την μοναδικότητά του.
Αφιερώναμε τραγούδια, γράφαμε γράμματα -που δε διάβασε ή έμαθε ποτέ κανείς- στέλναμε ραβασάκια. Είχε κατακτήσει ο ένας το μυαλό του άλλου, κι όχι το σώμα. Και παρόλα αυτά, πονούσαμε και στεναχωριόμασταν όταν όλα άλλαζαν. Όταν το ιδανικό που είχαμε στο κεφάλι μας κατέρρεε. Και μετά πάλι απ’ την αρχή, μέχρι που μεγαλώσαμε και συνειδητοποιήσαμε πως ο έρωτας μεγάλωσε κι άλλαξε όπως ακριβώς κι εμείς.
Μπορεί να μην υπήρχαν αγγίγματα ή πάθη, αλλά υπήρχε συναίσθημα, ταύτιση. Ήταν έρωτας. Αγνός και παιδικός έρωτας, με λάθη και σκαμπανεβάσματα, με πείσματα και κλάματα. Κι όταν ερχόταν η στιγμή της κατάκτησης, δε μας άρεσε. Θέλαμε πάλι την αρχή. Το κυνήγι. Την προσπάθεια.
Αυτός είναι ο πλατωνικός έρωτας. Δεν είναι κάτι το ανεκπλήρωτο, αλλά κάτι το ολόκληρο. Είναι όλα μαζί. Έρωτας και ψυχή… Όλα εκείνα που άφησε ο χρόνος πίσω για να λησμονάμε, αλλά να μην ξεχάσουμε ποτέ.
Εξάλλου για τον Πλάτωνα, ο έρωτας είναι η τάση μας να κατακτήσουμε, όχι η ίδια η κατάκτηση.
Ηθικό δίδαγμα: Αρχίστε να ερωτεύεστε ξανά ψυχές πριν μεγαλώσετε πολύ και ξεχάσετε τον αληθινό έρωτα!
Γράφει η Κατερίνα Μοχράνη
ilov
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.