Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.Χ. στα Αρχαία Στάγειρα της Μακεδονίας (σημερινή ονομασία της περιοχής Λιοτόπι, μισό χιλιόμετρο νοτίως της Ολυμπιάδας). Ο πατέρας του Νικόμαχος ήταν γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Β΄. Ο Αριστοτέλης πρόωρα ορφάνεψε από πατέρα και μητέρα και την κηδεμονία του ανέλαβε ο φίλος του πατέρα του Πρόξενος, που ήταν εγκαταστημένος στον Αταρνέα της μικρασιατικής Αιολίδας, απέναντι από τη Λέσβο. Ο Πρόξενος, που φρόντισε τον Aριστοτέλη σαν δικό του παιδί, τον έστειλε στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών (367 π.Χ.), για να γίνει μαθητής του Πλάτωνα.

Και μόνο τα αποφθεύγματά του είναι ένας ολόκληρος τόμος μάθησης το καθένα:


1) Το αντίδοτο για 50 εχθρούς είναι ένας φίλος.

2) Είναι αδύνατο να ευτυχεί όποιος δεν ασχολείται με καμιά εργασία.

3) Με κόπο αποκτά κανείς τις γνώσεις.

4) Όπου υπάρχει άμιλλα, εκεί υπάρχει και νίκη.

5) Άμιλλα είναι η τάση να φτάσει κανένας τον άλλον, που τον θαυμάζει ή και να τον ξεπεράσει, χωρίς να αισθάνεται φθόνο, για την υπεροχή του άλλου.

6) Η ηθική έχει τις ρίζες της στις συνήθειες.

7) Η μόρφωση και η άσκηση της αρετής οδηγούν προπαντός σε έντιμη ζωή.

8) Όλη η ζωή των ανθρώπων ρυθμίζεται από τη φύση και τους νόμους.

9) Η γνωριμία με τον εαυτό μας είναι αρχή της ανθρώπινης σοφίας.

10) Ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ\' τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι είτε θηρίο είτε θεός.

11) Αρετές του νέου είναι η σύνεση κι η ανδρεία.

12) Η μόρφωση και η αρετή οδηγούν τον άνθρωπο σε ζωή τίμια.

13) Η μόρφωση και η ηθική, αυτά σχεδόν είναι που κάνουν τον άνθρωπο σπουδαίο, αλλά και δημιουργούν τον (έξοχο) πολιτικό και τον (καλό) ηγεμόνα.

14) Όλες γενικά οι αρετές βρίσκονται μέσα στη δικαιοσύνη.

15) Η δικαιοσύνη είναι μεγάλο κοινωνικό αγαθό.

16) Η γυναίκα έχει θέληση αλλά ανίσχυρη.

17) Στους νόμους στηρίζεται η σωτηρία της πόλης.

18) Δεν υπάρχει έμπειρος νέος, γιατί το πλήθος των ετών δημιουργεί την εμπειρία.

19) Όπως ακριβώς το σώμα, όταν στερηθεί της ψυχής, πεθαίνει, έτσι και η πόλη, όταν δεν υπάρχουν νόμοι, διαλύεται.

20) Το αληθές και το δίκαιο είναι από την φύση πιο δυνατά από το ψευδές και το άδικο.

21) Τα πράγματα που πρέπει να μάθεις να κάνεις, τα μαθαίνεις κάνοντάς τα.

22) Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι εύκολο. Αλλά να θυμώσεις με το σωστό άνθρωπο, στο σωστό βαθμό, για το σωστό λόγο, τη σωστή στιγμή και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.

23) Κάθε εργασία επί πληρωμή αποσπά και φθείρει το μυαλό.

24) Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων.

25) Η οικογένεια είναι η ένωση που καθιερώθηκε από τη φύση για την εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου.

26) Όλες οι ανθρώπινες πράξεις έχουν ως αίτιο ένα από τα εξής επτά: τύχη, φύση, παρόρμηση, συνήθεια, λογική, πάθος, πόθο.

27) Κάλλιο τρελός με όλους παρά συνετός και μόνος.

28) Το όλον είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του.

29) Είναι χαρακτηριστικό του μεγαλόψυχου ανθρώπου να μη ζητάει χάρες, αλλά να είναι έτοιμος να κάνει το καλό στους άλλους.

30) Η ελπίδα είναι ένα όνειρο που ξυπνά.

31) Είναι ίδιον του μορφωμένου νου να μπορεί να απολαύσει μια ιδέα χωρίς να την αποδεχθεί.

32) Η φτώχεια είναι ο γονιός της επανάστασης και του εγκλήματος.

33) Αυτό που πέτυχα με τη φιλοσοφία, ήταν να κάνω με τη θέλησή μου αυτά που οι άλλοι τα κάνουν επειδή φοβούνται τους νόμους.

34) Διαφορετικοί άνθρωποι κυνηγούν την ευτυχία με διαφορετικούς τρόπους και διαφορετικά μέσα, και έτσι φτιάχνουν για τον εαυτό τους νέους τρόπους ζωής και είδη διακυβέρνησης.

35) Είναι απρεπές για τους νέους να εκφέρουν γνωμικά.

36) Η ελάχιστη αρχική απόκλιση από την αλήθεια πολλαπλασιάζεται στην συνέχεια χιλιάδες φορές.

37) Η ευτυχία μας εξαρτάται από εμάς.

38) Η περισσότερο χαμένη από όλες τις μέρες του ανθρώπου, είναι εκείνη κατά την οποία δεν γέλασε.

39) Η φύση δεν κάνει τίποτα άχρηστο.

40) Μην κρατάς την οργή σου αθάνατη, αφού είσαι θνητός.

41) Ο μορφωμένος διαφέρει από τον αμόρφωτο όσο ο ζωντανός από τον νεκρό.

42) Ο πόλεμος, είναι το σχολείο της αρετής.

43) Ο σκοπός της τέχνης δεν είναι να αναπαραστήσει την εξωτερική εμφάνιση των πραγμάτων, αλλά την εσωτερική τους σημασία.

44) Όσοι μελέτησαν την τέχνη της διοίκησης, έχουν πεισθεί ότι η τύχη των κρατών εξαρτάται κυρίως από την εκπαίδευση των νέων.

45) Όταν τα πράγματα δεν γίνονται όπως θέλουμε, τότε πρέπει να τα θέλουμε όπως γίνονται.

46) Τα αστεία είναι αρεστά και στους θεούς.

47) Τι είναι αυτό που γρήγορα γερνάει; Η ευγνωμοσύνη.

48) Φαίνεται ότι κανείς δεν προτιμάει να ευεργετήσει άλλους, όταν η ευεργεσία του θα παραμείνει μετά άγνωστη.

49) Τρία πράγματα χρειάζεται η εκπαίδευση: τη φύση, τη μάθηση και την άσκηση.

50) Της παιδείας οι ρίζες είναι πικρές, μα οι καρποί γλυκοί.

51) Η τάξη που διακρίνεται για την αρετή της έχει περισσότερο δικαίωμα από τον καθένα να εξεγερθεί, αλλά πάλι αυτοί από όλους τους ανθρώπους τείνουν λιγότερο να το κάνουν.

52) Χρέος έχουμε να θεωρήσουμε το Θεό πνεύμα πανίσχυρο, αθάνατο και τέλειο. Γιατί αν και αόρατος για τα μάτια των ανθρώπων, φανερώνεται με τα έργα του.

53) Ο άνθρωπος που είναι εγωιστής, υπερηφανεύεται ότι έμαθε πολλά, ο σοφός όμως λυπάται που δεν έμαθε περισσότερα.

54) Το κάλλος είναι η καλύτερη συστατική επιστολή.

55) Περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες αυτούς που ευεργέτησαν, παρά αυτοί που ευεργετήθηκαν τους ευεργέτες τους.

56) Η φύση απεχθάνεται το κενό.

57) Είμαστε όλοι φίλοι των ευτυχούντων, ενώ των δυστυχούντων δεν είναι φίλος ούτε ο πατέρας.

58) Ένα σύνταγμα είναι η ρύθμιση των δικαστών σε ένα κράτος.

59) Ένας φίλος σε όλους είναι φίλος σε κανέναν.

60) Μια σπουδαία πόλη δεν πρέπει να συγχύζεται με μια πυκνοκατοικημένη.

61) Μια τραγωδία είναι μια αντιπροσώπευση μιας δράσης που είναι ολόκληρη και πλήρης και ενός ορισμένου μεγέθους. Ολόκληρο είναι ό,τι έχει μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος.

62) Ένας αληθινός φίλος είναι μια ψυχή σε δύο σώματα.

63) Όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους επιζητούν τη γνώση.

64) Όλη η αρετή συνοψίζεται στο να συμπεριφέρεσαι δίκαια.

65) Οι κακοί άνθρωποι είναι γεμάτοι μεταμέλεια.

66) Η σεμνότητα είναι μια διακόσμηση στη νεολαία, αλλά μια κατηγορία στη μεγάλη ηλικία.

67) Και η ολιγαρχία και η τυραννία δεν εμπιστεύονται τους ανθρώπους, και επομένως τους στερούν τα όπλα τους.

68) Μειώστε τις επιθυμίες σας στα παρόντα μέσα. Αυξήστε τες μόνο όταν το επιτρέψουν τα αυξανόμενα μέσα.

69) Η αλλαγή σε όλα τα πράγματα είναι γλυκιά.

70) Ο χαρακτήρας μπορεί, σχεδόν, να λεχθεί το πιο αποτελεσματικό μέσο πειθούς.

71) Το θάρρος είναι ένας μέσος όρος ανάμεσα στο φόβο και την εμπιστοσύνη.

72) Το θάρρος είναι το πρώτο των ανθρώπινων ιδιοτήτων, γιατί είναι η ιδιότητα που εγγυάται τις άλλες.

73) Η δημοκρατία προκύπτει από την έννοια ότι εκείνοι που είναι ίσοι σε οποιαδήποτε άποψη είναι ίσοι από κάθε άποψη, επειδή τα άτομα είναι εξίσου ελεύθερα, υποστηρίζουν ότι είναι απολύτως ίσα.

74) Η δημοκρατία είναι όταν ο άπορος, και όχι τα άτομα με πλούτο, είναι οι κυβερνήτες.

75) Η αξιοπρέπεια δεν συνίσταται στην κατοχή των τιμών, αλλά στο να τις αξίζεις.

76) Η εκπαίδευση είναι μια διακόσμηση για τους πλούσιους και ένα καταφύγιο για τους φτωχούς.

77) Η εκπαίδευση είναι το καλύτερο εφόδιο για τα γηρατειά.

78) Ακόμα και όταν έχουν γραφτεί οι νόμοι, δεν χρειάζεται να παραμένουν πάντα αμετάβλητοι.

79) Κάθε τέχνη και κάθε έρευνα, και ομοίως κάθε δράση και επιλογή, θεωρούνται για να στοχεύσουν σε κάποιο καλό, και για αυτόν τον λόγο το καλό έχει οριστεί σωστά να είναι αυτό στο οποίο όλα τα πράγματα στοχεύουν.

80) Η τελειότητα είναι μια τέχνη που κερδίζεται από την κατάρτιση και την εξοικείωση. Δεν ενεργούμε σωστά επειδή έχουμε την αρετή ή την τελειότητα, αλλά μάλλον έχουμε αυτά επειδή έχουμε ενεργήσει σωστά. Είμαστε αυτό που κάνουμε επανειλημμένα. Η τελειότητα, έτσι, δεν είναι μια πράξη αλλά μια συνήθεια.

81) Ο φόβος είναι πόνος που προκύπτει από την αναμονή του κακού.

82) Όπως είναι στα μάτια της νυχτερίδας η λάμψη της ημέρας, έτσι είναι η αιτιολογία στην ψυχή μας στα πράγματα, που είναι από τη φύση, πιο εμφανή από όλα.

83) Ένα χελιδόνι δεν φέρνει το καλοκαίρι, ούτε μια μέρα, και έτσι επίσης μια μέρα, ή ένα σύντομο χρονικό διάστημα, δεν καθιστά ένα άτομο ευλογημένο και ευτυχές.

84) Αν και αγαπάμε και την αλήθεια και τους φίλους μας, η ευσέβεια μας απαιτεί να τιμήσουμε πρώτα την αλήθεια.

85) Η φιλία είναι ουσιαστικά μια συνεργασία.

86) Οι καλές συνήθειες που διαμορφώνονται στη νεολαία κάνουν όλη τη διαφορά.

87) Η ευτυχία εξαρτάται από εμάς.

88) Αυτός που πρόκειται να είναι καλός κυβερνήτης πρέπει να έχει κυβερνηθεί πρώτα.

89) Ο Όμηρος δίδαξε όλους τους άλλους ποιητές την τέχνη του να λες ψέματα με δεξιοτεχνία.

90) Θεωρώ γενναιότερο όποιον υπερνικά τις επιθυμίες του από αυτόν που κατακτά τους εχθρούς του, γιατί η δυσκολότερη νίκη είναι ενάντια στον εαυτό μας.

91) Εάν η ελευθερία και η ισότητα, όπως θεωρείται από μερικούς, πρόκειται κυρίως να βρεθούν στη δημοκρατία, θα επιτευχθούν καλύτερα όταν μοιράζονται όλα τα πρόσωπα όμοια την κυβέρνηση στο έπακρον.

92) Εάν ένας δρόμος είναι καλύτερος από έναν άλλο, τότε μπορείς να είσαι σίγουρος ότι είναι ο δρόμος της φύσης.

93) Σε μια δημοκρατία οι φτωχοί θα έχουν περισσότερη δύναμη από τους πλουσίους, επειδή υπάρχουν περισσότεροι, και η θέληση της πλειοψηφίας είναι ανώτατη.

94) Σε όλα τα πράγματα της φύσης υπάρχει κάτι θαυμαστό.

95) Στο φτιάξιμο ενός λόγου κανείς πρέπει να μελετήσει τρία πράγματα: πρώτον, τα μέσα πειθούς, δεύτερον, τη γλώσσα, τρίτον την κατάλληλη ρύθμιση των διαφόρων μερών του λόγου.

96) Σε εννιά περιπτώσεις στις δέκα, μια γυναίκα δείχνει περισσότερη αγάπη από όση αισθάνεται.

97) Η επανάσταση των υποδεέστερων γίνεται για μπορούν να είναι ίσοι, και των ίσων για να μπορούν να είναι ανώτεροι. Τέτοια είναι η ψυχική διάθεση που δημιουργεί τις επαναστάσεις.

98) Είναι το καλύτερο να αναδυθείς στη ζωή όπως από ένα συμπόσιο, ούτε διψασμένος ούτε μεθυσμένος.

99) Είναι δίκαιο ότι πρέπει να είμαστε ευγνώμονες, όχι μόνο σε όσους συμφωνούμε με τις απόψεις τους, αλλά και σε αυτούς που έχουν εκφράσει πιο επιφανειακές απόψεις, γιατί κι αυτοί συνέβαλαν σε κάτι, με το να αναπτύξουν μπροστά μας τη δύναμη της σκέψης.

100) Δεν είναι μια φορά ούτε δύο φορές αλλά φορές χωρίς αριθμό που οι ίδιες ιδέες κάνουν την εμφάνισή τους στον κόσμο.

101) Είναι σημάδι ενός μορφωμένου μυαλού να είναι σε θέση να είναι πρόθυμος να εξετάσει μια σκέψη χωρίς να την αποδεχθεί.

102) Η ζήλια είναι και λογική και ανήκει σε λογικά άτομα, ενώ ο φθόνος είναι ποταπός και ανήκει σε ποταπούς, γιατί ο ένας κάνει τον εαυτό του να πάρει καλά πράγματα από τη ζήλια, ενώ ο άλλος δεν επιτρέπει στο γείτονά του να τα έχει από του φθόνου.

103) Οι άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο από το φόβο από ότι από το σεβασμό.

104) Οι άνθρωποι δημιουργούν τους θεούς κατ\' εικόνα τους, όχι μόνο όσον αφορά τη μορφή τους αλλά και όσον αφορά τον τρόπο ζωής τους.

105) Η δυστυχία φανερώνει αυτούς που δεν είναι πραγματικοί φίλοι.

106) Η ηθική τελειότητα έρχεται ως αποτέλεσμα συνήθειας. Γινόμαστε δίκαιοι κάνοντας δίκαιες πράξεις, συγκρατημένοι κάνοντας συγκρατημένες πράξεις, γενναίοι κάνοντας γενναίες πράξεις.

107) Οι περισσότεροι άνθρωποι θα προτιμούσαν να δώσουν παρά να πάρουν αγάπη.

108) Οι μητέρες είναι πιο στοργικές από πατεράδες στα παιδιά τους επειδή υποφέρουν περισσότερο όταν τα γεννούν και επειδή είναι πιο σίγουρες ότι είναι δικά τους.

109) Καμία μεγάλη μεγαλοφυΐα δεν έχει υπάρξει χωρίς μια δόση τρέλας.

110) Κανένας δεν αγαπά αυτόν τον οποίο φοβάται.

111) Κανένας δεν θα επέλεγε μια δίχως φιλία ύπαρξη υπό τον όρο να έχει όλα τα άλλα πράγματα στον κόσμο.

112) Από όλα τα είδη των αρετών, ο φιλελευθερισμός είναι ο πιο αγαπημένος.

113) Η προσωπική ομορφιά είναι μια καλύτερη σύσταση από οποιαδήποτε συστατική επιστολή.

114) Ο Πλάτωνας μου είναι αγαπητός, αλλά ακόμα πιο αγαπητή η αλήθεια.

115) Η ευχαρίστηση στην δουλειά βάζει την τελειότητα στην εργασία.

116) Η ποίηση είναι πιο εκλεκτή και πιο φιλοσοφική από την ιστορία γιατί η ποίηση εκφράζει το καθολικό, ενώ η ιστορία μόνο κάτι συγκεκριμένο.

117) Οι πολιτικοί δεν έχουν επίσης κανέναν ελεύθερο χρόνο, επειδή στοχεύουν πάντα σε κάτι πέρα από την πολιτική ζωή την ίδια, τη δύναμη και τη δόξα, ή την ευτυχία.

118) Το βάσανο γίνεται όμορφο όταν υπομένει κανείς τις μεγάλες καταστροφές ευδιάθετα, όχι λόγω της αδιαφορίας αλλά λόγω του μεγαλείου του μυαλού.

119) Ο στόχος του σοφού δεν είναι να εξασφαλίσει την ευχαρίστηση, αλλά να αποφύγει τον πόνο.

120) Η ενέργεια του μυαλού είναι η ουσία της ζωής.

121) Οι καλύτερες αρετές είναι εκείνες που είναι οι πιο χρήσιμες στους άλλους ανθρώπους.

122) Ο νόμος είναι η λογική, χωρίς το πάθος.

123) Η τελειότερη πολιτική κοινότητα είναι μια στην οποία η μεσαία τάξη είναι στον έλεγχο, και ξεπερνά αριθμητικώς και τις δύο άλλες τάξεις.

124) Ένα αποκλειστικό σημάδι της λεπτομερούς γνώσης είναι η δύναμη της διδασκαλίας.

125) Το μυστικό στο χιούμορ είναι έκπληξη.

126) Η ψυχή δεν σκέφτεται ποτέ χωρίς μια εικόνα.

127) Το σοφό άτομο δεν εκτίθεται όταν άσκοπα στον κίνδυνο, δεδομένου ότι υπάρχουν λίγα πράγματα για τα οποία νοιάζεται αρκετά, αλλά είναι πρόθυμος, στις μεγάλες κρίσεις, να δώσει ακόμη και τη ζωή του - ξέροντας ότι υπό ορισμένες συνθήκες δεν αξίζει να ζεις.

128) Οι νέοι είναι μόνιμα σε μια κατάσταση που μοιάζει με μέθη.

129) Το καλό του ανθρώπου πρέπει να είναι ο σκοπός της επιστήμης της πολιτικής.

130) Αυτοί που γνωρίζουν, πράττουν. Αυτοί που καταλαβαίνουν διδάσκουν.

131) Αυτοί που μορφώνουν τα παιδιά σωστά πρέπει να τιμώνται περισσότερο από αυτούς που τα έκαναν, γιατί οι δεύτεροι απλά τους έδωσαν ζωή ενώ οι πρώτοι την τέχνη του να ζεις καλά.

132) Πλέον δεν πρέπει να ρωτάμε αν η ψυχή και το σώμα είναι ένα παρά αν το κερί και η φιγούρα που απεικονίζεται πάνω του είναι ένα.

133) Ό,τι αρχίζει καλά είναι κατά το ήμισυ τελειωμένο.

134) Ό,τι είναι στη δυνατότητά μας να το κάνουμε, είναι στη δυνατότητά μας να μην το κάνουμε.

135) Η επιθυμία για την φιλία είναι γρήγορη, αλλά η φιλία είναι ένα φρούτο που ωριμάζει αργά.

136) Η ευστροφία είναι εκπαιδευμένη αυθάδεια.

137) Η νεολαία εξαπατάται εύκολα επειδή είναι γρήγορη στο να ελπίσει.

138) Ο χρόνος θρυμματίζει τα πάντα, όλα παλιώνουν κάτω από τη δύναμη του χρόνου και ξεχνιούνται στη ροή του χρόνου.

139) Η τύχη πολλές φορές εξουσιάζει τις περιστάσεις.